Afspraken over investeringen in de gezamenlijke woning in een samenlevingscontract

Informeel samenwonenden kopen samen nogal eens een woning. In een samenlevingscontract kunnen zij de vermogensrechtelijke gevolgen van hun relatie vastleggen. Maar wat is rechtens als zij geen afspraken hebben gemaakt over bijv. het geldbedrag dat een van hen bij de aankoop van de woning meer heeft betaald dan de ander. Heeft diegene, na het verbreken van de relatie, dan recht op terugbetaling van dit geldbedrag? Deze vraag stond recentelijk centraal bij de rechtbank (ECLI:NL:RBDHA:2024:16879) .

De feiten. Partijen hebben ruim drie jaar een relatie gehad. Zij hebben geen samenlevingsovereenkomst gesloten en ze zijn geen geregistreerd partnerschap aangegaan. Zij hebben samen, ieder voor de onverdeelde helft, een woning gekocht. De relatie tussen partijen sneuvelt. De man stelt een vordering op de vrouw te hebben van € 11.145: de helft van de inleg die hij meer betaald heeft aan de woning.

Geen onverdeeldheid. De rechtbank stelt voorop dat partijen gezamenlijk eigenaar zijn van de woning en dat tussen partijen er sprake is van een eenvoudige gemeenschap (art. 3:166 BW) . De wet bepaalt dat niemand ongewild in een gemeenschap hoeft te blijven. Partijen zijn het eens dat de woning verdeeld moet worden.

Mag de man de woning overnemen? De man wil graag in de woning blijven wonen. Is dit mogelijk? De rechtbank oordeelt hierover als volgt. Gebruikelijk is dat als een van de deelgenoten in de gezamenlijke woning wil blijven wonen, deze partij de mogelijkheid krijgt de woning te verkrijgen. De rechtbank geeft de man de mogelijkheid de woning over te nemen. Als de man niet de benodigde financiering kan krijgen, zal de woning worden verkocht aan een derde, waarna de opbrengst wordt verdeeld. De rechtbank gaat ervan uit dat de man, indien dit aan orde is, zijn volledige medewerking zal verlenen aan de verkoop en levering van de woning aan een derde.

Informeel samenwonenden financieel

De financiële relatie van informeel samenwonenden moet worden bepaald aan de hand van de regels van het algemeen verbintenissenrecht. Dit houdt in dat onderzocht moet worden of er tussen partijen een overeenkomst bestaat die de vermogensrechtelijke aspecten van hun samenleving regelt, bijv. omdat zij een samenlevingsovereenkomst zijn aangegaan. Ook kan een vordering gegrond kunnen zijn op onverschuldigde betaling (art. 6:203 BW) of ongerechtvaardigde verrijking (art. 6:212 BW) .

En de extra inleg van de man? De man heeft bij de aankoop van de woning een hoger bedrag betaald dan de vrouw, waarvan hij de helft (€ 11.145) van de vrouw vordert. Over deze extra inleg hebben partijen geen nadere afspraken gemaakt. De man heeft niet duidelijk gemaakt op welke grond hij dit bedrag van de vrouw vordert. Het enkele feit dat de man voor een groter deel dan zijn aandeel in de aankoop van de woning heeft bijgedragen, brengt niet automatisch mee dat daardoor een vergoedingsrecht op de vrouw is ontstaan. Ook heeft de man geen bijzondere omstandigheden gesteld die tot een ander oordeel kunnen leiden. De rechtbank wijst deze vordering af. Daarmee trekt de man aan het kortste eind. Partijen zijn in deze zin ieder gerechtigd tot de helft van de overwaarde van de woning.