HUWELIJKSE VOORWAARDEN - 27.03.2025

Wijziging huwelijkse voorwaarden door rechter vernietigd

Getrouwd op huwelijkse voorwaarden

Een paar is getrouwd op huwelijkse voorwaarden, inhoudende een uitsluiting van elke gemeenschap van goederen zonder verrekenbeding. Dit is gedaan om het bedrijf van de man te beschermen tegen de financiële gevolgen door ontbinding van het huwelijk. Op enig moment heeft de man contact opgenomen met de notaris om een testament op te stellen. Hij wil zijn vermogen goed achterlaten voor de kinderen en hij wil niet dat zijn vrouw na zijn overlijden onbeperkt over de erfdelen van de kinderen kan beschikken. Tijdens de bespreking komen ook de bestaande huwelijkse voorwaarden aan de orde. Om fiscale redenen adviseert de notaris om in de huwelijkse voorwaarden een finaal verrekenbeding op te nemen bij overlijden. De concepten van de testamenten en de wijziging van de huwelijkse voorwaarden worden daarop ter kennisneming aan beiden toegezonden.

Onbedoeld. Tijdens de tweede bespreking oppert de vrouw om het finaal verrekenbeding ook van toepassing te laten zijn bij echtscheiding. Ze stelt dat ze tijdens het huwelijk samen met de man veel heeft opgebouwd en dat het redelijk is dat er een vermogensverdeling zou plaatsvinden. De akte is aangepast met een finaal verrekenbeding dat ook geldt bij echtscheiding en daarna zijn de testamenten en de wijziging van de huwelijkse voorwaarden getekend. Kort daarna toen de man de inhoud van de akten met zijn adviseur besprak, besefte hij dat er na een echtscheiding een vermogensverdeling zal plaatsvinden. Dat is nooit zijn bedoeling geweest. Hij stelt dat hij door de notaris daar niet goed op is gewezen.

Zorgplicht van de notaris

Huwelijkse voorwaarden (en wijziging daarvan) moeten bij notariële akte worden aangegaan (art. 1:115 lid 1 BW) . De notaris moet ervoor zorgen dat partijen tijdig van tevoren de gelegenheid hebben om van de inhoud van de akte kennis te nemen en hij moet daarop een toelichting geven. Ook heeft hij de plicht om te wijzen op de gevolgen die voor partijen of een van hen uit de inhoud van de akte voortvloeien (art. 43 lid 1 Wna) .

Niet voldaan aan zorgplicht. De notaris had de man duidelijker moeten wijzen op de gevolgen die voor hem zouden voortvloeien door de wijziging van de huwelijkse voorwaarden. Het ging de man vooral om het opstellen van een testament om het vermogen voor zijn kinderen veilig te stellen. De huwelijkse voorwaarden zouden alleen worden gewijzigd om gunstige fiscale gevolgen te bewerkstelligen. Het definitieve concept van de wijziging van de huwelijkse voorwaarden heeft hij pas gezien vlak voordat hij zijn handtekening zette. Hij is niet in de gelegenheid geweest om dat concept met zijn adviseur te bespreken of om daar nog eens rustig over na te denken.

Hoe oordeelt de rechter? De gevolgen van de finale verrekening pakken voor de man zeer nadelig uit. Bij echtscheiding moet hij de helft van zijn bedrijfsvermogen met de vrouw verrekenen, terwijl het de bedoeling was om dat gescheiden te houden. Hij wilde dat juist voor de kinderen zo goed mogelijk regelen. De stap naar finale verrekening bij echtscheiding is dan erg groot. Voor de rechter (ECLI:NL:GHARL:2024:7697) reden om de akte van de wijziging van de huwelijkse voorwaarden te vernietigen. Hierdoor blijven de oude huwelijkse voorwaarden met koude uitsluiting zonder verrekenbedingen in stand.