De echtgenoot of geregistreerd partner in het erfrecht

Erfgenamen. In het wettelijke erfrecht kennen we vier groepen van erfgenamen. In al deze groepen erven bloedverwanten. De echtgenoot (of geregistreerd partner) is in die zin een vreemde eend in de bijt, want deze heeft ook een positie in het erfrecht bij versterf (als enige niet-bloedverwant). Hoe zit dat?

De langstlevende echtgenoot

Er zijn vier groepen van erfgenamen. Indien de overledene erfgenamen in groep één achterlaat, wordt er niet verder gezocht in groep twee, drie of vier. In deze eerste groep zitten de echtgenoot of geregistreerd partner van de overledene tezamen met zijn kinderen. In de eerste groep met erfgenamen kunnen zich derhalve drie situaties voordoen, welke hierna worden uitgewerkt.

1. De eerste situatie is dat de overledene een echtgenoot of geregistreerd partner achterlaat, maar geen kinderen. Dan is de echtgenoot of geregistreerd partner enig erfgenaam.
2. De tweede situatie is dat de overledene geen echtgenoot of geregistreerd partner achterlaat, maar wel kinderen. In dat geval zijn de kinderen de enige erfgenamen.
3. De derde situatie is dat de overledene een echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen achterlaat. Dan zijn de echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen de enige erfgenamen.

Kennen we een langstlevende in het erfrecht?

Een langstlevende in het erfrecht?

Uitgangspunt in het wettelijk erfrecht is dat erfgenamen gelijke rechten hebben. De erfgenamen zitten in een onverdeeldheid en zullen tezamen de nalatenschap moet verdelen. Komen zij niet tot overeenstemming, dan kunnen zij daarvoor naar de rechter.

Wettelijke verdeling. Als de overledene een echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen achterlaat, geldt de zogenaamde ‘wettelijke verdeling’. Dit houdt in dat alle goederen van de nalatenschap van rechtswege (dat wil zeggen: automatisch) aan de echtgenoot of geregistreerd partner toekomen. Op het moment van overlijden komen alle goederen van de nalatenschap wettelijk toe aan de echtgenoot of geregistreerd partner. Van een verdeling is in die zin dan ook geen sprake. De term wettelijke toedeling zou dan ook passender zijn geweest dan wettelijke verdeling.

Schulden ook. Verder is de echtgenoot of geregistreerd partner verplicht alle schulden te voldoen. Hij krijgt dus alle activa en passiva. De kinderen dienen plaats te nemen in de erfrechtelijke wachtkamer. Zij krijgen een niet-opeisbare geldvordering op de echtgenoot of geregistreerd partner. Deze geldvordering wordt opeisbaar zodra de echtgenoot of geregistreerd partner overlijdt, failliet wordt verklaard of in de schuldsanering terechtkomt.

Voorbeeld.Jan laat zijn echtgenote Bep en twee kinderen na, Claire en Dirk. Jan en Bep hadden een woning. Nu Jan is overleden, wil Bep de woning verkopen. Wie moet er de handtekening voor de overdracht zetten, Bep of Bep, Claire en Dirk? De handtekening van Bep is voldoende. Claire en Dirk hoeven niet mee te tekenen. Daarmee ziet het wettelijk erfrecht op de langstlevende. Nu kan men zich afvragen of een testament nog nodig is. Dat is afhankelijk van de omstandigheden. Gedacht kan worden aan fiscale regelingen, zoals de partnervrijstelling of het uitsluiten van de koude kant.