BELASTINGCONTROLE - 17.03.2025

Controle schijnzelfstandigheid, hoe bereidt u zich voor?

Handhaving hervat per 2025. Zoals u weet, heeft de Belastingdienst met ingang van 1 januari 2025 het handhavingsmoratorium op arbeidsrelaties opgeheven. Dit betekent dat de Belastingdienst (weer) actief zal controleren op de juiste kwalificatie van arbeidsrelaties.

Waar ligt de focus op? De focus ligt op het vaststellen of een opdrachtnemer daadwerkelijk als zelfstandige kan worden aangemerkt of dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking.

Belastingdienst komt met handleiding

De Belastingdienst heeft recentelijk het document Arbeidsrelaties - Handleiding bedrijfsbezoeken en boekenonderzoeken gepubliceerd. Deze handleiding is bedoeld voor medewerkers van de Belastingdienst die betrokken zijn bij het uitvoeren van bedrijfsbezoeken en boekenonderzoeken bij opdrachtgevers, waarbij de kwalificatie van arbeidsrelaties centraal staat.

Ook voor u van belang. Daarnaast biedt de handleiding ook nuttige informatie voor opdrachtgevers en ondernemers die meer willen weten over de procedures en controlemaatregelen met betrekking tot de kwalificatie van arbeidsrelaties.

Op https://www.tipsenadvies.nl , Download Zone, jaargang 15, nr. 7 vindt u het document Arbeidsrelaties - Handleiding bedrijfsbezoeken en boekenonderzoeken.

Strengere handhaving

Vanaf 1 januari 2025 kan de Belastingdienst correctieverplichtingen en/of naheffingsaanslagen loonheffingen opleggen. Dit geldt echter alleen voor situaties na deze datum en niet met terugwerkende kracht. Let op.  Uitzonderingen hierop zijn:

• kwaadwillendheid. Als een opdrachtgever opzettelijk schijnzelfstandigheid faciliteert;
• niet-opgevolgde aanwijzing voor 2025. Indien een opdrachtgever eerder een aanwijzing van de Belastingdienst heeft ontvangen en deze niet heeft opgevolgd.

Selectiecontrole. De Belastingdienst selecteert opdrachtgevers voor een bedrijfsbezoek of boekenonderzoek op basis van de hiernavolgende criteria.

• Steekproeven. Willekeurige selectie van bedrijven zonder specifieke aanleiding.
• Detectiemodules. De Belastingdienst gebruikt een geautomatiseerd systeem om belastingaangiften te analyseren en mogelijke risico’s te signaleren, zoals onregelmatigheden in kostenstructuren of loonadministratie.
• Individuele klantbehandeling. Signalen uit een eerder belastingtoezicht kunnen aanleiding zijn voor een controle.
• Andere belastingcontroles. Als bij een andere belastingcontrole, zoals een btw-controle, schijnzelfstandigheid wordt geconstateerd.

Bedrijfsbezoek. In 2025 start de Belastingdienst in principe met een bedrijfsbezoek. Als er echter duidelijke risicosignalen zijn, zoals evidente schijnzelfstandigheid, kan er direct een boekenonderzoek worden ingesteld.

Het bedrijfsbezoek

Het doel van het bedrijfsbezoek is een beeld te krijgen hoe u als bedrijf op het moment van het bedrijfsbezoek omgaat met de vormgeving (kwalificatie) van arbeidsrelaties met opdrachtnemers.

Aankondiging. De Belastingdienst neemt contact met u op, bespreekt het doel van het bezoek en maakt een afspraak voor de uitvoering daarvan op uw bedrijfsadres. Deze afspraak wordt vervolgens schriftelijk bevestigd.

Uitvoering. Een bedrijfsbezoek kan zowel door een duo (een controlespecialist en een heffingsspecialist loonheffingen) worden uitgevoerd, als door één specialist. In beide gevallen komen de specialisten langs om een beeld te krijgen van hoe u omgaat met de kwalificatie van arbeidsrelaties met opdrachtnemers. Tijdens het bezoek komt aan de orde:

• welke werkwijze u hanteert richting uw opdrachtnemers;
• hoe de documentatie daarvan eruitziet; en
• hoe u ervoor zorgt dat arbeidsrelaties op de juiste wijze worden gekwalificeerd.

Evaluatie en verslag. De bevindingen worden vastgelegd in een verslag. Dit kan resulteren in geen vervolg, een tweede bedrijfsbezoek of een boekenonderzoek. Let op.  Een bedrijfsbezoek is geen boekenonderzoek. De (loon)administratie en aangiften worden tijdens dit bezoek niet inhoudelijk gecontroleerd.

Waarschuwing tijdens bedrijfsbezoek

Indien nodig zal de Belastingdienst u wijzen op de juiste kwalificatie van arbeidsrelaties en de mogelijke risico’s van schijnzelfstandigheid. Deze zogenaamde ‘waarschuwing’ is een informele manier om u te attenderen op risico’s. U krijgt hiermee de gelegenheid om uw bedrijfsvoering tijdig aan te passen, voordat er verdere stappen, zoals een boekenonderzoek of naheffingsaanslagen, volgen. Let op.  Als de Belastingdienst inschat dat er grote risico’s zijn of dat u werkt (of blijft werken) met schijnzelfstandigen, kan dit aanleiding geven voor het starten van een boekenonderzoek.

Wat houdt een boekenonderzoek in?

Tijdens een boekenonderzoek worden de (loon)administratie en aangiften inhoudelijk gecontroleerd. Een boekenonderzoek heeft de hiernavolgende fasen.

• Aankondiging. U ontvangt een formele kennisgeving waarin wordt aangegeven welke administraties (zoals de aangiften loonheffingen, loonadministratie en overeenkomsten) beoordeeld worden als onderdeel van het boekenonderzoek.
• Controle. De inspecteur beoordeelt de administratie om vast te stellen of er sprake is van een dienstbetrekking of zelfstandige arbeidsrelatie.
• Afronding. De bevindingen worden vastgelegd in een rapport. Indien er onjuistheden worden vastgesteld, kunnen correcties en naheffingsaanslagen volgen.

Gevolgen van een onjuiste kwalificatie?

Voor opdrachtgevers. Gevolgen voor opdrachtgever kunnen zijn:

• naheffingsaanslagen loonheffingen;
• correcties in de btw-aangifte;
• doorbetaling bij ziekte.

Voor opdrachtnemers. Gevolgen voor opdrachtnemers kunnen zijn:

• verlies van het recht op de ondernemersaftrek en MKB-winstvrijstelling;
• geen recht op kostenaftrek;
• afgedragen btw over de omzet wordt niet terugbetaald;
• de in aftrek gebrachte voorbelasting moet worden terugbetaald.

Mogelijke boetes vanaf 2026

In 2025 worden er geen verzuim- of vergrijpboetes opgelegd als u kunt aantonen dat u actief maatregelen neemt om arbeidsrelaties op de juiste manier te kwalificeren. Let op.  Echter, vanaf 2026 kan de Belastingdienst verzuim- of vergrijpboetes opleggen, zelfs bij onopzettelijke fouten.

Hoe beperkt u het risico?

U kunt het risico beperken door altijd samen met uw opdrachtnemer te beoordelen:

• of er sprake is van een opdracht die door de opdrachtnemer als ondernemer wordt verleend;
• of er sprake is van werken in loondienst. Doe dit via de echte feiten en omstandigheden.

Hulp bij beoordeling. Op de website van de Belastingdienst vindt u hierover meer informatie ( https://www.belastingdienst.nl - zoekwoord: arbeidsrelaties: zzp - ja of nee).

Op https://www.tipsenadvies.nl , Download Zone, jaargang 15, nr. 7 vindt u meer over schijnzelfstandigheid.