TESTAMENT - 31.01.2025

Het loon van de executeur

De wettelijke regeling

In de wet is de beloning van de executeur geregeld (art. 4:144 lid 2 BW) . Deze bepaling is van regelend recht. Dat houdt in dat in een testament anders kan worden bepaald. De wet bepaalt dat de executeur een beloning toekomt van 1% van de waarde van het vermogen van de erflater op zijn sterfdag. Heeft de testateur meer executeurs benoemd, dan komt deze executeurs tezamen deze beloning toe.

Bezwaar van de wettelijke regeling. De wettelijke regeling geldt ongeacht de hoeveelheid tijd die de executeur aan de afwikkeling van de nalatenschap heeft besteed. Het is echter niet zo dat een nalatenschap met weinig vermogen minder tijd in de afwikkeling hoeft te kosten dan een nalatenschap met veel vermogen, maar dit heeft wel gevolgen voor de beloning van de executeur. Denk aan het geval dat het saldo van een nalatenschap € 1.000 is. De executeur heeft dan recht op een beloning van € 10 (1%). Zou diezelfde nalatenschap echter een saldo hebben gehad van € 10.000, dan was de beloning van de executeur € 100 geweest. Was het nalatenschapssaldo zelfs € 100.000, dan was de executeursbeloning € 1.000 geweest. De afwikkeling van een nalatenschap van € 10.000 hoeft echter niet per se minder tijd te kosten dan de afwikkeling van de nalatenschap van € 100.000. Denk aan een nalatenschap met daarin een woning met een waarde van € 200.000, maar daarin een hypotheekschuld van € 190.000 of € 100.000.

Executeursbeloning en legitieme portie. De kosten van executele zijn kosten van de nalatenschap. De erfgenamen erven hierdoor minder. De executeursbeloning heeft echter geen invloed op de omvang van de legitimaire massa. Indien een kind onterfd is, heeft de executeursbeloning dus geen invloed op het bedrag waar het onterfde kind aanspraak op kan maken. De executeursbeloning heeft uiteraard wel invloed op de omvang van de nalatenschap, dus voor de erfgenamen resteert hierdoor minder.

Voorbeeld.De erflater laat drie kinderen (A, B en C) achter. De nalatenschap en legitimaire massa bedragen € 90. Kind A is tot executeur benoemd. Hij krijgt een beloning van € 10. In het testament zijn A en B tot enige erfgenamen benoemd. C is onterfd en roept zijn legitieme portie in. C kan aanspraak maken op 1/6 deel van € 90 = € 15. Voor A en B resteert als erfgenamen € 90 -/- € 10 -/- € 15 = € 65, dus € 32,50 voor A en B. Bovendien heeft A recht op de executeursbeloning van € 10.

Onvoorziene omstandigheden

Over het algemeen geldt dat de wettelijke (vangnet)regeling omtrent het loon prima is. De testateur die hiervan wil afwijken, staat het vrij om in zijn testament een andere regeling op te nemen. Heeft de testateur dit niet gedaan, dan geeft de wet een alternatief. Op grond van onvoorziene omstandigheden kan de kantonrechter de beloning anders regelen dan in de uiterste wil of in de wet is bepaald. Dat komt wel eens voor indien de testateur een erfgenaam tot executeur heeft aangewezen zonder hem een beloning toe te kennen, maar een professional (bijv. een notaris) tot plaatsvervangend executeur wordt aangesteld (door de oorspronkelijk benoemde executeur). Dus dat de benoemde executeur een derde in zijn/haar plaats stelt tot vervangend executeur. In deze gevallen kan de nieuwe executeur op grond van onvoorziene omstandigheden een beloning worden toegekend.