Uw volgende stap

Hoge Raad, ECLI:NL:HR:2024:1394

[Rechtspraak]

Belastingdienst moet boete goed onderbouwen

Verzuimboete. De Belastingdienst kan in verschillende situaties een boete opleggen. Bij het niet tijdig doen van aangifte of het niet tijdig betalen van een belasting, wordt er een verzuimboete opgelegd. De hoogte van deze verzuimboete hangt af van het geval waar het om gaat.

Vergrijpboete. Als de aangifte onjuist of onvolledig wordt ingevuld, kan er een vergrijpboete worden opgelegd. Hierbij zijn de boetes hoger dan bij verzuimboetes. Voor de hoogte van de vergrijpboete is het van belang of er sprake is van opzet of grove schuld. Bij opzet bedraagt de boete 50% van de belasting die u opzettelijk heeft verzwegen. Bij grove schuld is dat 25%. Daarnaast wordt er gekeken of er redenen of omstandigheden zijn om een boete verder te verhogen of te verlagen.

Voorwaardelijke opzet

Willens en wetens. Als het gaat om een aanslagbelasting, zoals de inkomsten- en de vennootschapsbelasting, en het aan opzet van de belastingplichtige is te wijten dat de aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld of er anderszins te weinig belasting is geheven, kan er sprake zijn van voorwaardelijk opzet. Dit is de lichtste vorm van opzet. Hiervan is sprake als de belastingplichtige zich willens en wetens blootstelt aan de aannemelijke kans een fiscale misslag te begaan.

Bewijslast. De bewijslast voor het verwijt dat er sprake is (geweest) van opzet bij een onjuiste aangifte, berust bij de inspecteur. In dat geval moet vaststaan dat de belastingplichtige:

• de wetenschap had van de aanmerkelijke kans dat er te weinig belasting zou worden geheven; en
• deze kans bovendien bewust heeft aanvaard.

Wat speelde er bij de Hoge Raad?

Geen loon voor partner dga. Onlangs heeft de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2024:1394) meer duidelijkheid gegeven over het bewijs dat de Belastingdienst moet leveren voor voorwaardelijke opzet. In deze situatie was er door de BV geen loon uitgekeerd aan de meewerkende echtgenote van de dga. De dga en zijn echtgenote hadden een aanmerkelijk belang in de BV.

Vergrijpboete. De inspecteur legde een vergrijpboete op, omdat er ten onrechte geen gebruikelijk loon in aanmerking is genomen. Volgens het hof was er in deze situatie sprake van (voorwaardelijk) opzet. De vrouw had verklaard dat zij afzag van loon, omdat de BV onvoldoende liquide middelen had. Vervolgens blijkt uit het boekenonderzoek dat er aanzienlijke bedragen aan het vermogen van de BV zijn onttrokken. Het hof oordeelt daarom dat de vrouw de wetenschap had van de aanmerkelijke kans dat er te weinig belasting zou worden geheven. Volgens het hof heeft de vrouw willens en wetens onjuiste aangifte gedaan, waardoor er te weinig belasting is geheven.

Onvoldoende gemotiveerd. De Hoge Raad geeft aan dat het voor het opzettelijk doen van een onjuiste aangifte door daarin niet een gebruikelijk loon aan te geven, nodig is dat de vrouw wist dat zij een aanmerkelijk belang had in de BV. Hier stond niet buiten redelijke twijfel vast dat de vrouw dit wist. Uit het arrest blijkt dat de verzwaarde bewijslast van de inspecteur voor het overtuigend aantonen van voorwaardelijk opzet, lastig is. Het aannemelijk maken is niet voldoende, maar dit moet overtuigend worden bewezen. De zaak is terugverwezen naar een ander hof.