DIRECTEUR GROOTAANDEELHOUDER - 10.12.2024

Aandeelhoudersovereenkomst van belang voor de aandeelhouders en voor de BV

Aard van de overeenkomst. Een aandeelhoudersovereenkomst is een overeenkomst waarin afspraken tussen aandeelhouders van een BV worden vastgelegd om het belang van de onderneming te waarborgen en om conflicten te vermijden. Net als elke andere overeenkomst, is ook een aandeelhoudersovereenkomst niet vrijblijvend, maar bindend voor alle partijen die de overeenkomst zijn aangegaan.

Onderwerpen

Voor een aandeelhoudersovereenkomst geldt contractvrijheid. De aandeelhouders kunnen zelf bepalen welke zaken in de overeenkomst aan bod komen. In de praktijk blijkt dat de volgende onderwerpen vaak worden opgenomen:

• het vastleggen van bestuursbesluiten waarvoor de voorafgaande goedkeuring nodig is van de aandeelhouders;
• afspraken over het te voeren dividendbeleid: wanneer wordt de winst gereserveerd in de BV en wanneer wordt deze uitgekeerd aan de aandeelhouders? Daarbij wordt vaak gebruikgemaakt van de solvabiliteitseis;
• afspraken over de wijze van financiering van de onderneming: als de BV nieuw kapitaal nodig heeft, wordt daar dan in voorzien door externe financiering of door financiering door de aandeelhouders? En in dat laatste geval: gebeurt dat dan door het verstrekken van leningen of door verschaffing van eigen vermogen door agiostorting op de aandelen?
• afspraken over de wijze van waardering van de aandelen als deze door een aandeelhouder te koop moeten worden aangeboden;
• het vastleggen dat bepaalde besluiten in de aandeelhoudersvergadering niet worden genomen met gewone meerderheid, maar met gekwalificeerde meerderheid van stemmen;
• het vastleggen van een zogenoemde ‘drag along-regeling’: daarmee wordt bedoeld dat een minderheidsaandeelhouder verplicht is om zijn aandelen mee te verkopen, als de overige aandeelhouders hebben besloten om hun aandelen te verkopen aan een derde, waarbij de koper heeft bedongen alleen tot koop over te gaan als hij alle aandelen kan overnemen;
• als tegenhanger daarvan: het vastleggen van een zogenoemde ‘tag along-regeling’. Dit is het recht van een minderheidsaandeelhouder om zijn aandelen mee te verkopen als de overige aandeelhouders (of de meerderheidsaandeelhouder) hun aandelen verkopen;
• het vastleggen van een zogenoemde ‘bad leaver-regeling’: dit is de verplichting van een aandeelhouder om zijn aandelen (al dan niet met strafkorting) te verkopen aan de medeaandeelhouder(s), indien hij zijn verplichtingen uit de overeenkomst niet nakomt;
• het opnemen van een concurrentiebeding en een relatiebeding;
• het opnemen van een boetebeding en een arbitrageregeling. Meer informatie over een arbitrageregeling is te vinden op de website van het NAI ( https://nai.nl ).

Ook de BV is partij

Dubbele hoedanigheid. Om ervoor te zorgen dat de afspraken die zijn gemaakt in een aandeelhoudersovereenkomst ook bindend zijn voor de BV, wordt de overeenkomst ook getekend door het bestuur (de directie). Vaak zijn aandeelhouders tevens bestuurders van de BV. In dat geval wordt de overeenkomst door hen getekend in deze dubbele hoedanigheid.

Voordelen aandeelhoudersovereenkomst

In vergelijking met de statuten van de BV heeft een aandeelhoudersovereenkomst meerdere voordelen. We zetten ze voor u op een rij.

Niet openbaar. Na oprichting van de BV moeten de statuten worden gedeponeerd bij het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Dat is een openbaar register dat voor iedereen is in te zien. Dit geldt dus ook voor de statuten van de BV. Tip.  Een aandeelhoudersovereenkomst is niet openbaar. Alleen de directie en de aandeelhouders die de overeenkomst hebben getekend, hebben toegang tot deze informatie.

Vormvrij. Als de statuten van de BV worden gewijzigd, dan moet dat bij notariële akte. Een aandeelhoudersovereenkomst is vormvrij en mag door de aandeelhouders worden aangepast zonder tussenkomst van de notaris.

Aandeelhouder aansprakelijk. Als verplichtingen uit de statuten niet worden nagekomen, dan is er sprake van een vernietigbare of nietige rechtshandeling. De rechtshandeling wordt dan teruggedraaid of wordt geacht niet te hebben plaatsgevonden, met alle lastige gevolgen voor de BV en voor derden van dien. Bij niet-nakoming van een verplichting uit een aandeelhoudersovereenkomst is er sprake van wanprestatie. De aandeelhouder die zijn verplichtingen niet is nagekomen, kan aansprakelijk worden gesteld en moet de schade aan de medeaandeelhouders en aan de BV vergoeden.

Ook enkele nadelen

Aan een aandeelhoudersovereenkomst kleven ook enkele nadelen, waarbij met het opstellen van de overeenkomst rekening moet worden gehouden.

Verplicht in statuten. Sommige onderwerpen kunnen niet in een aandeelhoudersovereenkomst worden geregeld, omdat deze kenbaar moeten zijn voor derden. Let op.  Zo moet de vertegenwoordigingsbevoegdheid van de bestuurders blijken uit de statuten en uit de inschrijving van de BV in het Handelsregister. De vertegenwoordigingsbevoegdheid mag dus niet in een aandeelhoudersovereenkomst worden gewijzigd.

Niet in strijd met statuten of wet. Bepalingen uit de aandeelhoudersovereenkomst mogen niet in strijd zijn met de statuten of met wettelijke bepalingen. Een zodanig besluit is niet rechtsgeldig. Let op.  Zo mag in een aandeelhoudersovereenkomst niet worden bepaald dat een directeur alleen kan worden ontslagen met unanimiteit van stemmen. In de wet staat dat dit alleen kan met een gekwalificeerde meerderheid van ten hoogste 2/3 deel van de stemmen.

Op https://www.tipsenadvies.nl , Download Zone, jaargang 29, nr. 11 vindt u een voorbeeld van een aandeelhoudersovereenkomst bij een BV met twee natuurlijke personen als aandeelhouders.

Nieuwe aandeelhouders

Tot de kring van aandeelhouders van een BV kunnen nieuwe aandeelhouders toetreden door:

• overdracht van aandelen door een uittredende aandeelhouder; of
• uitgifte van nieuwe aandelen.

Niet automatisch partij. Nieuwe aandeelhouders van de BV zijn niet automatisch partij bij de aandeelhoudersovereenkomst. De overeenkomst is niet door hen getekend en daarom zijn ze niet aan deze afspraken gebonden. Dat kan op twee manieren worden opgelost.

Twee oplossingen

Kettingbeding. In de aandeelhoudersovereenkomst kan een kettingbeding worden opgenomen. Op basis daarvan zijn zittende aandeelhouders die hun aandelen in de BV willen overdragen aan een nieuwe aandeelhouder, verplicht om ervoor te zorgen dat de nieuwe aandeelhouder toetreedt als partij bij de aandeelhoudersovereenkomst.

Kwaliteitseis. In de statuten van de BV kunnen kwaliteitseisen worden opgenomen die verbonden zijn aan het aandeelhouderschap. Dit is geregeld in artikel 2:192, lid 1, sub b van het Burgerlijk Wetboek. Op basis daarvan kan worden bepaald dat iemand alleen aandeelhouder kan worden als hij ook partij is bij de aandeelhoudersovereenkomst. In de statuten van de BV kan verder worden bepaald dat zolang een aandeelhouder niet aan deze verplichting voldoet, zijn stemrecht, zijn vergaderrecht en zijn recht op winstuitkeringen worden opgeschort.