Kind kan worden onterfd, maar heeft wel recht op legitieme portie
Onterfd kind is geen erfgenaam. Er wordt wel eens gedacht dat het niet mogelijk is om een kind te onterven, maar dat is onjuist. Een testament waarin een kind is onterfd, is rechtsgeldig. Wel kan het onterfde kind in dat geval een beroep doen op zijn legitieme portie. Maar daardoor blijft de erfstelling in het testament waarbij het kind is onterfd, in stand. Door een beroep te doen op de legitieme portie, wordt het kind geen mede-erfgenaam. Erfgenamen blijven de personen die door de testateur in het testament zijn aangewezen.
Legitieme portie
Een kind dat in het testament is onterfd, heeft geen recht op goederen uit de nalatenschap. Het heeft alleen recht op een bedrag in geld. Dat bedrag is gelijk aan de helft van de waarde van het wettelijk erfdeel (art. 4:64 lid 1 BW) . Voor de berekening van de hoogte van de legitieme portie wordt de waarde van de nalatenschap vermeerderd met giften die door de erflater zijn gedaan (art. 4:65 BW) . Giften die door de erflater aan de legitimaris zijn gedaan, komen in mindering op diens legitieme portie (art. 4:70 BW) .
Kleinkinderen. Ook de afstammelingen van het onterfde kind kunnen recht hebben op een legitieme portie, maar dan moet het onterfde kind zijn vooroverleden en moeten de kleinkinderen in het testament van de erflater ook zijn onterfd. Is dat laatste niet het geval, dan komen ze door plaatsvervulling als erfgenamen aan bod in plaats van hun onterfde ouder.
Wettelijke termijn
Met het recht op de legitieme portie krijgt het onterfde kind een vordering op de erfgenamen. Daarvoor moet de legitimaris (het onterfde kind) zelf actie ondernemen. Binnen vijf jaar na overlijden van zijn ouder moet hij zijn vordering indienen bij de erfgenamen (art. 4:85 lid 1 BW) . Is deze termijn verlopen, dan heeft het onterfde kind nergens meer recht op.
Termijn stellen. Om niet vijf jaar in onzekerheid te verkeren, kunnen de erfgenamen een redelijke termijn stellen waarbinnen de legitimaris moet laten weten of hij wel of geen beroep doet op zijn legitieme portie. Dat is ook van belang voor het doen van de aangifte erfbelasting. Let op. Reageert de legitimaris niet binnen de gestelde termijn, dan kan hij daar later niet meer op terugkomen. Hij heeft zijn recht verspeeld, ook al is de termijn van vijf jaar nog niet verlopen.
Opeisbaarheid legitieme portie
Zes maanden. De legitieme portie is opeisbaar zes maanden na overlijden van de erflater (art. 4:81 lid 1 BW) . Betaling kan niet door de erfgenamen worden geweigerd.
Langstlevende ouder. Maar als door de wettelijke verdeling de nalatenschap wordt toegedeeld aan de langstlevende ouder, dan is de legitieme portie pas opeisbaar als de langstlevende ouder overlijdt (art. 4:81 lid 2 BW) . Ook bij testament kan de opeisbaarheid van de legitieme portie van het onterfde kind ten opzichte van de langstlevende ouder in de ijskast worden gezet.
Samenwoners. Voor samenwonende partners gelden daarvoor als aanvullende voorwaarden dat ze bij de notaris een samenlevingscontract hebben getekend en dat ze bij de gemeente op hetzelfde woonadres staan ingeschreven.