Schenken op papier of in contanten?

Vormvereisten

Als uitgangspunt is een schenking een vormvrije overeenkomst. Dat betekent dat een schenking niet schriftelijk aangegaan hoeft te worden. Denk aan het gebruikelijke verjaardagscadeautje, dat is al een schenking. De wet definieert de schenking als de overeenkomst om niet, die ertoe strekt dat de ene partij, de schenker, ten koste van eigen vermogen de andere partij, de begiftigde, verrijkt.

Schenking op papier bij notariële akte. De termen schenking op papier en schenking ter zake des doods worden wisselend door elkaar gebruikt. De wet definieert de schenking op papier als volgt: “voor zover een schenking de strekking heeft dat zij pas na het overlijden van de schenker zal worden uitgevoerd, en zij niet reeds tijdens het leven van de schenker is uitgevoerd, vervalt zij met het overlijden van de schenker, tenzij de schenking door de schenker persoonlijk is aangegaan en van de schenking een notariële akte is opgemaakt”.

Enkele voorwaarden. Zoals hiervoor is gebleken, moet de schenker de schenking op papier persoonlijk verstrekken. Dat betekent dat een schenking op papier niet via volmacht gedaan kan worden. Waarom is er geen vertegenwoordiging mogelijk? De schenking op papier zal pas na het overlijden van de schenker worden uitgevoerd. In die zin werkt zij hetzelfde als een testamentaire regeling. Voor het testament geldt ook de regel dat er geen vertegenwoordiging mogelijk is. Een testament kan ook niet op basis van een volmacht worden gemaakt. Dat verklaart het gegeven dat de schenking op papier persoonlijk aangegaan moet worden.

Waarom bij notariële akte? Ook moet van de schenking op papier een notariële akte worden opgemaakt. Hoe kan dat verklaard worden? Een schenking op papier lijkt dus op een minitestamentje. Een testament wordt bij de notaris opgesteld. Een schenking op papier dus ook.

Gevolgen voor de inkomstenbelasting? Door de schenking op papier blijft de schenker zelf de beschikking houden over het geschonken vermogen. De schenker hoeft het geschonken bedrag dus niet over te hevelen naar de begiftigde. Feitelijk verandert er dus niets. Fiscaal verandert er wel het een en ander. Zo is het geschonken bedrag voor de schenker een schuld in box 3. Voor de begiftigde is het geschonken bedrag een vordering in box 3.

Het nut van een schenking op papier

Schenken op papier geeft mogelijkheden tot het overhevelen van vermogen, terwijl er geen liquide middelen zijn om te schenken of de schenker de liquide middelen zelf wil behouden. Denk aan het geval als de schenker veel overwaarde in zijn woning heeft, maar weinig banktegoed.

En fiscaal? Feitelijk verandert er niets door de schenking op papier. Het geschonken vermogen blijft immers bij de schenker. De schenker behoudt zich het genot van het geschonken bedrag voort. De fiscale wetgever heeft bepaald dat de schenker een opoffering moet doen om te voorkomen dat het geschonken bedrag fictief tot zijn nalatenschap wordt gerekend. Deze opoffering houdt in dat de schenker (jaarlijks) 6% rente over het geschonken bedrag aan de begiftigde moet betalen. Let op.  Dit wordt nauwlettend gecontroleerd door de fiscus.