Waarom is er een verklaring van erfrecht nodig?

De inhoud. De verklaring van erfrecht is een notariële akte waaruit blijkt wie de erfgenamen zijn en wie er bevoegd zijn om de nalatenschap af te wikkelen. De verklaring van erfrecht is geregeld in artikel 4:188 van het Burgerlijk Wetboek. Deze bepaling geeft een opsomming van de feiten die in een verklaring van erfrecht kunnen worden vermeld.

Waarom een verklaring van erfrecht?

In de praktijk is het voor veel nabestaanden niet duidelijk waarom zij een verklaring van erfrecht nodig hebben. Zo kan er bijv. een testament zijn, waarin staat dat persoon X enig erfgenaam is. Waarom heeft X dan toch een verklaring van erfrecht nodig? Instanties, zoals banken, weten niet of de overledene een testament heeft gemaakt, laat staan wat de inhoud daarvan is. De bank kan immers niet controleren of een testament is opgesteld en als dit wel het geval is, de inhoud daarvan raadplegen. Een testament is immers een geheim document. Alleen de passerend notaris en degene die het testament heeft opgesteld, weten de inhoud daarvan.

Welk testament. Bovendien is het voor deze instanties niet bekend welk testament van de overledene effect sorteert. Zo is het mogelijk dat de overledene kort voor zijn overlijden een testament heeft gemaakt, waarin hij zijn eerdere testamenten ongeldig heeft verklaard en Y tot enig erfgenaam heeft benoemd.

Aangewezen erfgenaam. Verder kan het zo zijn dat de aangewezen erfgenaam voor degene die het testament heeft opgesteld komt te overlijden of zijn nalatenschap verwerpt. Dat laatste betekent dat hij afziet van het zijn van erfgenaam. Dat heeft invloed op de erfopvolging. Met deze informatie in het achterhoofd, is het opeens een stuk logischer dat banken na een overlijden om een verklaring van erfrecht vragen. Zodra er een verklaring van erfrecht ligt, wordt voor hen immers duidelijk aan wie zij de rekening mogen vrijgeven. Als zij niet om een verklaring van erfrecht vragen en de bankrekening vrijgeven aan een ‘vermoedelijke’ erfgenaam, maar het erfgenaamschap uiteindelijk bij andere personen blijkt te liggen, zullen zij door deze andere personen (degenen die wel erfgenaam zijn) aangesproken kunnen worden indien onterecht geld uit de nalatenschap is onttrokken door dit aan niet-erfgenamen vrij te geven.

Welke instanties verzoeken daarom?

Er zijn verschillende instanties die om een verklaring van erfrecht kunnen verzoeken. In de praktijk zijn dit veelal banken, maar ook voor de uitkering van een levensverzekering kan dit nodig zijn. Het is daarnaast gebruikelijk om de verklaring van erfrecht bij het Kadaster in te schrijven - althans indien er onroerend goed in de nalatenschap zit - zodat onroerend goed op naam van de erfgenamen gezet kan worden.

Kadaster. Het Kadaster is immers een passieve instantie. Zolang de verklaring van erfrecht niet wordt ingeschreven bij het Kadaster, blijft het onroerend goed kadastraal op naam van de overledene staan, ook al is deze inmiddels al jaren geleden overleden. Voor veel nabestaanden voelt het opmerkelijk dat onroerend goed niet automatisch op naam van de erfgenamen komt te staan, maar evenals de bank weet het Kadaster niet wie de erfgenamen zijn en of zij de nalatenschap hebben aanvaard.