VERMOGENSRENDEMENTSHEFFING - 01.07.2024

Box 3 na de 6 juni-arresten van de Hoge Raad

Beslissing Beide wetten blijven het verdragsrechtelijke discriminatieverbod en het eigendomsgrondrecht schenden als het forfaitaire rendement hoger is dan het werkelijke rendement. Rechtsherstel moet dan plaatsvinden.

Bepaling van het werkelijke rendement

De Hoge Raad heeft de hiernavolgende regels gegeven voor de berekening van het werkelijke rendement.

• Het werkelijke rendement moet berekend worden over het totale box 3-vermogen van de belastingplichtige zonder aftrek van het heffingsvrije vermogen.
• Het gaat om het nominale rendement, zonder inflatiecorrectie.
• Met het positieve of negatieve rendement in andere jaren wordt geen rekening gehouden.
• Het werkelijke rendement omvat rente, dividend, huur, en waardeveranderingen (zowel gerealiseerd als ongerealiseerd) van vermogensbestanddelen.
• Kosten worden niet meegerekend, behalve de rente op box 3-schulden.
• Als het werkelijke rendement lager is dan het forfaitaire rendement, moet de belastingaanslag worden verminderd. De belastingplichtige moet dit lagere werkelijke rendement aannemelijk kunnen maken.

Keuzemogelijkheden Voor de jaren 2017 tot en met 2022, voor zover de aanslagen nog niet definitief vaststaan, hebben belastingplichtigen drie opties, het oorspronkelijke wettelijke stelsel, rechtsherstel of werkelijk rendement. Voor de jaren 2023 tot en met (vooralsnog) 2026 hebben zij de keuze tussen de Overbruggingswet box 3 en werkelijk rendement.

Rentevergoeding De Belastingdienst hoeft volgens de Hoge Raad geen rente te vergoeden bij vermindering van de aanslag, tenzij de wettelijke rente hoger is dan de belastingvermindering in box 3, wat zelden voorkomt.

WOZ-waarde In een uitspraak van 14 juni verduidelijkt de Hoge Raad (ecli:nl:hr:2024:857) dat voor de waardeverandering van een box 3-woning de WOZ-waarde aan het begin en aan het einde van het jaar bepalend is.

Reactie van de staatssecretaris

De staatssecretaris wijst op de aanzienlijke budgettaire gevolgen en de uitvoeringsconsequenties van de uitspraken. Het Ministerie van Financiën zal de uitspraken de komende weken bestuderen voordat er politieke besluitvorming volgt. Wij verwachten dat het nog een aantal maanden duurt voordat de Belastingdienst het digitale formulier Opgaaf werkelijk rendement kan uitrollen en dat de aanslagregeling zelfs nog op zich kan laten wachten tot het tweede kwartaal van 2025.

bz-advies

Verzamel in de tussentijd zo veel mogelijk gegevens over het werkelijk rendement. Zodra het formulier Opgaaf werkelijk rendement beschikbaar komt, zijn deze gegevens dan paraat.

Blijf bezwaar maken

In antwoord op Kamervragen laat de staatssecretaris (terecht) weten dat de 6 juni-arresten gelden voor iedereen (dus ook pure spaarders) waarvan de aanslag op die datum nog niet onherroepelijk vaststond. Is/wordt in deze gevallen niet tijdig bezwaar gemaakt, dan moet er bij een aangetoond lager werkelijk rendement een ambtshalve vermindering volgen. Of ook in situaties waarin de aanslag wel al onherroepelijk vaststond het nieuwe rechtsherstel wordt geboden, is nog afwachten. Wij adviseerden al eerder om tijdig bezwaar te maken tegen aanslagen IB 2023 van spaarders. Dat advies blijft sowieso. Om echter zo veel mogelijk rechten veilig te stellen, adviseren wij ook om (vooralsnog) tijdig bezwaar te blijven maken tegen definitieve IB-aanslagen met box 3-inkomen.

Toekomstige wetgeving Het wetsvoorstel voor een nieuw box 3-stelsel per 2027 is inmiddels voor advies naar de Raad van State gestuurd. In het nieuwe stelsel wordt de waardeontwikkeling (indirect rendement) belast met een vermogensaanwasbelasting. Voor de waardeontwikkeling van onroerende zaken en aandelen van start-ups geldt een vermogenswinstbelasting. Naast het indirecte rendement is uiteraard ook het directe rendement, zoals rente, huur en dividend, belast. Verder is kostenaftrek mogelijk, er komt een heffingsvrij inkomen en een netto vastgoedbijtelling voor eigen gebruik van bijv. de box 3-vakantiewoning. Daarnaast verwachten we dat in tegenstelling tot de 6 juni-arresten verliezen via carry forward verrekenbaar zijn. Zodra het wetsvoorstel bekend is, zullen wij daarover nader berichten.