ERFENIS - 05.06.2024

Rente over kindsdeel regelen via machtiging rechter of via testament?

Kindsdelen. Over de vorderingen van de kinderen op hun langstlevende ouder (de kindsdelen) mag rente worden berekend. Daardoor wordt de schuld van de langstlevende ouder hoger. Maar wat als de eerste ouder jong overlijdt? Welke nadelen kleven daaraan? Hoe kan dat in het testament goed worden geregeld?

Testament met toedeling

Joost is gehuwd met Marja. Samen hebben ze drie kinderen. Hij heeft een testament gemaakt op basis waarvan hij zijn echtgenote en de drie kinderen tot zijn erfgenamen benoemt, ieder van hen voor een gelijk deel (1/4 deel). De gehele nalatenschap (de erfenis) wordt toegedeeld aan zijn echtgenote. De kinderen krijgen een vordering op hun langstlevende ouder (Marja) ter grootte van de waarde van hun erfdeel. Deze vordering is pas opeisbaar na overlijden van de langstlevende ouder. Over de vorderingen van de drie kinderen moet volgens het testament een jaarlijkse rente worden berekend van 6%.

Nalatenschap negatief. Als Joost overlijdt, zijn twee van de drie kinderen nog minderjarig. De vorderingen van de kinderen worden vastgesteld op € 57.867 per kind. Daarover moet jaarlijks 6% rente worden berekend. Gezien de leeftijd van Marja, heeft ze volgens het CBS nog een levensverwachting van 36 jaar. Als de vorderingen van de kinderen gedurende deze periode met 6% moeten worden verhoogd, zijn de vorderingen statistisch gezien per de verwachte overlijdensdatum van Marja met 216% opgerent. Dat heeft hoogstwaarschijnlijk tot gevolg dat de nalatenschap van Marja negatief zal uitpakken.

Nadelen van de hoge rente

Het hoge rentepercentage van 6%, zoals vastgesteld in het testament, heeft voor Marja en de (minderjarige) kinderen meerdere nadelen.

• Een negatieve nalatenschap na overlijden van hun moeder is voor de kinderen niet wenselijk. Heeft Marja ten tijde van haar overlijden nog schulden (belastingschuld, hypotheekschuld), dan moeten deze schulden door de kinderen uit hun eigen vermogen worden voldaan. Ze zouden de nalatenschap kunnen verwerpen of beneficiair aanvaarden. Maar dan krijgen ze ook geen goederen uit de nalatenschap.
• Als Marja een nieuwe relatie aangaat, dan zal ze haar nieuwe partner na haar overlijden zo goed mogelijk verzorgd achter willen laten. Is haar nalatenschap negatief omdat de hoge vorderingen aan haar kinderen moeten worden uitbetaald, dan kan er niet meer worden voldaan aan de verzorgingsplicht ten opzichte van de nieuwe partner.
• Door het rentepercentage van 6% is er geen sprake van vruchtgebruik over de vorderingen van de kinderen die ervoor zorgt dat de belastbare verkrijging van de kinderen lager uitvalt. Over de erfdelen van de kinderen moet daarom ongeveer € 5.000 erfbelasting worden betaald. Bij een rentepercentage van 0% is er geen erfbelasting verschuldigd. Marja moet de erfbelasting van de kinderen betalen.

Machtiging verleend. Gezien de nadelen van het hoge rentepercentage en omdat het testament niet de mogelijkheid biedt dat de langstlevende echtgenoot (Marja) in overleg met de kinderen het rentepercentage anders kan vaststellen, dient Marja mede namens de (minderjarige) kinderen het verzoek in om het rentepercentage op 0% vast te mogen stellen. Daarvoor wordt door de kantonrechter machtiging verleend vanwege het belang van de minderjarige kinderen (ECLI:NL:RBROT:2024:4201) .