AANSPRAKELIJKHEID - 19.06.2013

Fout gegaan, maar ook fout gedaan?

Niet alle missers zijn gelijk

Hamvraag. Dát er dingen misgaan, is onvermijdelijk. Cruciaal is hoe u daarop reageert. In de praktijk blijkt dat de dingen die misgaan in drie groepen kunnen worden onderverdeeld:

1. er is iets misgegaan zonder dat u een fout heeft gemaakt, zoals een complicatie die niet te vermijden was;
2. er is iets misgegaan doordat u een fout heeft gemaakt waarvoor u niet aansprakelijk bent. Dit kan zich voordoen als er geen causaal verband is tussen uw handelen en de schade van de patiënt óf als de schade niet is vast te stellen of aan u is toe te rekenen;
3. u heeft een fout gemaakt waarvoor u ook juridisch aansprakelijk bent.

Communiceren is cruciaal

Vertel het me! Patiënten hebben na een incident grote behoefte aan goede en duidelijke informatie over het ontstaan van het incident, de gevolgen daarvan voor de patiënt zelf, de eventuele maatregelen die worden genomen om herhaling te voorkomen en de mogelijkheden om eventuele schade vergoed te krijgen. Tip. Een open houding is daarbij cruciaal. Wanneer de patiënt uw reactie op een incident als adequaat ervaart, kan dat (onnodige) juridisering van het incident voorkomen.

Voorkom juridisering. Uit onderzoek blijkt dat financiële compensatie niet de belangrijkste reden is om een hulpverlener aan te klagen. Zorgen over de zorgvuldigheid en de wil om soortgelijke incidenten te voorkomen, zijn de belangrijkste redenen. Als behandelaar kunt u een actieve rol spelen om juridisering van een incident te voorkomen, uiteraard zonder aansprakelijkheid te erkennen.

Aansprakelijkheid erkennen?

Excuus maken. Een open houding houdt ook in dat u excuses maakt wanneer u een fout heeft gemaakt. Dit staat echter niet gelijk aan het erkennen van aansprakelijkheid.

Tip. Maak wél uw excuus, maar doe geen uitspraken over eventuele aansprakelijkheid. Dit ligt sinds 2010 ook vast in de zogenaamde ‘Goma-gedragscode’ (Gedragscode Openheid medische incidenten en betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid) en de KNMG-richtlijn ‘Omgaan met incidenten, fouten en klachten: wat mag van artsen worden verwacht?’

Download de ‘Goma-gedragscode’ én de KNMG-richtlijn ‘Omgaan met incidenten, fouten en klachten: wat mag van artsen worden verwacht?’ gratis van http://tipsenadvies-medicus.nl/download(MD 06.08.02A en B).

Goedgekeurd door verzekeraars. Het toegeven van een fout is, in tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen, niet strijdig met eventuele polisvoorwaarden. Als uw polisvoorwaarden dit wél stellen, dan is de polis in strijd met het recht (artikel 4:448 BW waar de informatieplicht van hulpverleners staat beschreven, en artikel 4:953 BW dat stelt dat feiten altijd erkend mogen worden) én met de Goma-gedragscode.

Praktijk is weerbarstig. De praktijk laat (vooralsnog) zien dat hulpverleners de norm om ‘open en eerlijk’ te zijn, wél onderschrijven maar gebrekkig nageleven. Angst voor procedures en reputatie­­schade spelen hierbij een rol. Desondanks voorkomen openheid en duidelijkheid juist juridische procedures. En bovendien valt adequate informatie over een incident onder uw informatieplicht, óók als de (schadelijke) gevolgen beperkt zijn.