CONTROLE - 22.09.2005

Geef niet te snel toe!

Omkering bewijslast

Foutloze administraties komen in de praktijk zelden voor. Meestal zal de controleur de fouten ge­­woon corrigeren. Dit kan tot gevolg hebben dat er een naheffingsaanslag wordt opgelegd. De Belastingdienst moet dan aantonen dat de te betalen belasting tot het juiste bedrag is vastgesteld.

Maar het kan ook zijn dat de Belastingdienst niet over voldoende of over de juiste gegevens kon be­­schikken bijvoorbeeld omdat uw administra­tie niet in orde is. In dat geval moet u dan bewijzen dat de naheffingsaanslag onjuist is. Deze zwa­re sanctie wordt ‘omkering van de bewijslast’ ge­­noemd.

Redelijke schatting. Omkering van de bewijslast houdt echter niet in dat u de onjuistheid van elke willekeurige schatting van de Belastingdienst moet bewijzen. Als de inspecteur de omzet op grond van een ruwe schatting verhoogt, zal hij aannemelijk moeten maken dat de schatting redelijk is.

Uit de rechtspraak blijkt dat de Belastingdienst terughoudend moet zijn bij de toepassing van om­­kering van de bewijslast.

Verwerpen administratie

Ook bij verwerping van de administratie kan de Belastingdienst de bewijslast omkeren. Dit kan aan de orde komen als een administratie ernstige gebreken vertoont, zodat deze als onbetrouwbaar en ondeugdelijk moet worden bestempeld en daarom niet meer kan dienen voor de berekening van bijvoorbeeld de verschuldigde BTW. De controlerend ambtenaar zal dan aan de hand van andere ge­­gevens de verschuldigde belasting berekenen. Hij kan daarbij ook gebruikmaken van elementen van de administratie die wél juist zijn.

Goede argumenten. Uiteraard kan de inspecteur een administratie niet zomaar verwerpen. Verwerping van de administratie kan aan de orde komen als bijvoorbeeld het brutowinstpercentage te laag is zonder dat de ondernemer daar een af­­doende verklaring voor kan geven, er negatieve kassen worden geconstateerd en de vermogensvergelijking niet klopt.

Let op 1. Om de administratie te verwerpen, moet de inspecteur kunnen aantonen dat de ge­­hele boekhouding (en de samenhang tussen de verschillende stukken) ernstige gebreken bevat. Alleen een afwijkend brutowinstpercentage is daar doorgaans niet voldoende voor!

De praktijk leert dat als de boekhouding op slechts één punt een gebrek vertoont, er geen sprake kan zijn van omkering van de bewijslast.

Let op 2. De inspecteur kan de administratie on­­der omstandigheden ook verwerpen als niet aan de bewaarplicht is voldaan.

Oppassen bij deelcorrecties

Uit een recente hofuitspraak blijkt dat het instemmen met deelcorrecties kan leiden tot omkering van de bewijslast.

Naar aanleiding van een boekenonderzoek bij een B.V. stelde de inspecteur dat de B.V. omzet had verzwegen. De B.V. stemde in met een aangebrachte correctie van ƒ 1.564,- met betrekking tot inkoopfacturen. Omdat de B.V. had toegegeven dat aan klanten verrichte leveringen niet in de administratie waren opgenomen, was het Hof van mening dat de B.V. niet had voldaan aan haar boekhoudplicht. Dit leidde tot omkering van de bewijslast met betrekking tot de overige correcties (Hof Leeuwarden, nr. BK855/03). Let op. Pas dus op met het instemmen met deelcorrecties.