Eigenaar grond moet vrije toegang verlenen tot landbouwperceel

Erfdienstbaarheid van weg gevestigd

Geert heeft een melkveebedrijf en is eigenaar van een weiland dat vanaf de openbare weg niet bereikbaar is. Om bij het weiland te komen, is er een erfdienstbaarheid gevestigd ten laste van zijn buurman Kees. Op basis van de erfdienstbaarheid heeft Geert het recht om over het perceel van Kees met landbouwvoertuigen van en naar het weiland te rijden.

Hek geplaatst

Op een dag heeft Kees een hek geplaatst waardoor Geert niet bij het weiland kan komen. Geert eist dat het hek onmiddellijk wordt verwijderd. Dit wordt door Kees geweigerd. Hij stelt overlast te hebben van de tractoren en mestwagens die gier verspreiden over zijn grond en daar is hij niet van gediend. Volgens de wet heeft hij alle recht om zijn terrein af te sluiten. Als Geert naar zijn weiland wil, kan hij van tevoren even bellen. Dan wil Kees het hek wel openzetten, niet de hele dag maar alleen op van tevoren afgesproken tijden.

Onbelemmerde toegang gegarandeerd? De eigenaar van een erf is bevoegd om dit af te sluiten (art. 5:48 BW) . Dit is ook het geval als het erf belast is met een erfdienstbaarheid van weg. In zoverre heeft Kees dus gelijk. Maar hij heeft ook de plicht om ervoor te zorgen dat de eigenaar van het heersende erf (Geert) onbelemmerde toegang heeft om zijn erfdienstbaarheid van weg uit te oefenen. Hij moet op elk moment onbelemmerde toegang hebben tot het weiland, zonder daarbij steeds afhankelijk te zijn van de medewerking van de eigenaar van het dienende erf (Kees).

Sleutel overhandigen. De rechter heeft al eerder bepaald dat ingeval de eigenaar van het dienende erf een hek heeft geplaatst, hij aan de eigenaar van het heersende erf een sleutel moet overhandigen, zodat het hek steeds kan worden geopend (ECLI:NL:HR:2006:AW6598) . Dit betekent dat Geert niet kan vorderen dat het hek wordt verwijderd. Wel moet aan hem een sleutel ter beschikking worden gesteld, zodat hij zelf kan bepalen op welke tijdstippen hij vrije toegang heeft tot het weiland, zonder daarbij afhankelijk te zijn van Kees.

Overlast is in strijd met de wet

Kees stelt dat hij overlast ervaart, terwijl de wet zegt dat de erfdienstbaarheid op de minst bezwarende wijze moet worden uitgeoefend. Dat is duidelijk niet het geval. Dat alleen al is genoeg om de eis van Geert tot verwijdering van het hek af te wijzen.

Hoe oordeelt de rechter?

Geert heeft inderdaad de plicht om de erfdienstbaarheid van weg op de minst bezwarende wijze uit te oefenen. Hij moet ervoor zorgen dat de overlast voor Kees wordt beperkt. Om dat te bereiken, moet de erfdienstbaarheid alleen worden uitgeoefend voor het bereiken van het betreffende weiland. Ook moet hij ervoor zorgen het terrein van Kees schoon achter te laten. Ten slotte moet hij het hek steeds sluiten na uitoefening van de erfdienstbaarheid. De rechter (ECLI:NL:GHSHE:2024:3612) oordeelt dat het hek mag blijven staan, maar dat er aan Geert een sleutel moet worden overhandigd. Kees moet € 6.177 aan proceskosten betalen.