Reistijd woon-werkverkeer in het ov benutten als werktijd?

Reistijd ... Iedere werkdag een halfuur tot een uur onderweg van huis naar kantoor en vice versa, het is voor veel werknemers dagelijkse realiteit. Voor sommigen een heerlijk momentje voor zichzelf om even af te schakelen of op te laden, maar voor de meeste werknemers een ergernis. Of het nu op de fiets, met de trein of bus of in de auto is, reistijd blijft grotendeels tijd die beter, of althans efficiënter, gebruikt zou kunnen worden.

… of werktijd? Niet gek dus, dat steeds vaker geprobeerd wordt om de reistijd van woon-werkverkeer op een of andere manier om te zetten in werktijd. Toegegeven, op de fiets of in de auto (zonder chauffeur) is dat vrij lastig te realiseren. Reizen met het openbaar vervoer biedt echter voldoende mogelijkheden, zeker bij reistijden vanaf circa een halfuur of meer of eersteklasreizen.

Mobiliteitsbeleid

Neemt de werknemer tijdens zijn treinrit incidenteel wel eens wat stukken door ter extra voorbereiding of om zo overwerk te voorkomen, dan valt dat doorgaans onder het kopje ‘eigen initiatief’. Willen werkgevers en/of werknemers echter dat reistijd in het ov structureel als werktijd wordt gezien, dan is het verstandig hier actief mee aan de slag te gaan, bijv. door het introduceren van een mobiliteitsbeleid: welke faciliteiten biedt u, welke voorwaarden gelden voor de werknemers en wat is de (maximale) uitruil reistijd voor werktijd.

Tevreden werknemers. Reistijd woon-werkverkeer (deels) effectief als werktijd in kunnen zetten, betekent immers een kortere werkdag op kantoor. Hierdoor is de werknemer eerder thuis en houdt hij meer vrije tijd over. Of u kunt zo het aantal contracturen van parttimemedewerkers toch verhogen, zonder dat dit offers van de werknemer vraagt.

Vastlegging. Het is uiteraard van belang om eventuele afspraken omtrent de uitruil reistijd voor werktijd goed schriftelijk vast te leggen. Op individueel niveau kan dit via op de specifieke persoon gerichte afspraken, zo mogelijk vastgelegd in een addendum op de arbeidsovereenkomst. Op bedrijfsniveau kan dit door collectieve documenten als het arbeidsvoorwaardenreglement, personeelshandboek of mobiliteitsprotocol. Omschrijf goed en helder welke faciliteiten u biedt, welke voorwaarden er voor de werknemers gelden en wat de (maximale) uitruil reistijd voor werktijd is.

Vertragingen? Een werknemer die wel eens met de trein reist, zal ook met vertragingen te maken krijgen. Hoe gaat u als werkgever hiermee om? Telt ook alle door vertraging opgelopen extra reistijd als werktijd mee? Het is aan te raden om aan de voorkant vast te leggen wat per enkele reis de reguliere (maximale) reistijd is die in werktijd omgezet mag worden. De overige reistijd is dan gewoon woon-werkverkeer, zodat vertragingen in principe niet vergoed, dan wel omgezet in werktijd hoeven te worden.

Sturen op output

Onderdeel van een mobiliteitsbeleid dat reistijd als werktijd stimuleert, is uiteraard wel dat u (nog meer dan wellicht al gebruikelijk) zult moeten gaan sturen op output in plaats van op aanwezigheid. Minder tijd op kantoor, betekent minder controleren wat medewerkers exact aan het doen zijn op ieder moment van de dag, maar (leren) vertrouwen op zelfstandigheid, kundigheid en inzet. In veel gevallen eigenlijk best vergelijkbaar als bij thuiswerken. Dat hebben we sinds de coronacrisis als werkgevers en werknemers gezamenlijk meer en meer onder controle in Nederland, toch?