TESTAMENT - 14.02.2025

Is een oud levenstestament nog rechtsgeldig?

In de notariële familierechtpraktijk worden jaarlijks circa 200.000 levenstestamenten opgesteld. Daarmee staan levenstestamenten op de tweede plek als meest gepasseerde akten in het familierecht (achter testamenten).

Levenstestament

Een andere benaming voor het levenstestament is algehele notariële volmacht. Deze term is geschikter dan de term levenstestament, omdat een testament werking heeft bij overlijden en het levenstestament juist gericht is op de situatie tijdens leven. In het levenstestament worden regelingen gemaakt voor het geval iemand wegens geestelijke onbekwaamheid niet (meer) in staat is zijn eigen belangen te behartigen. Denk bijv. aan een demente bejaarde, iemand die een hersenbloeding heeft gehad, dan wel in coma is beland. Het levenstestament is net als het normale testament een notariële akte.

Misverstand. Echtgenoten en geregistreerd partners leven nogal eens in de veronderstelling dat als een van de twee niet meer wilsbekwaam is, de ander mag handelen. De gedachte is dan: “We zijn toch getrouwd.” Dit werkt echter niet zo. Voor bepaalde rechtshandelingen is een handtekening van beide echtgenoten vereist, zoals bij verkoop van de echtelijke woning.

Beschermingsbewind levenstestament. Indien voor deze situatie geen levenstestament wordt opgesteld, is een stap naar de kantonrechter het gevolg. Het invoeren van een beschermingsbewind is dan voor de hand liggend. De juridische gevolgen van het instellen van een levenstestament worden nogal eens als beperkend ervaren: een verplichting tot het afleggen van een jaarlijkse rekening en verantwoording bij de kantonrechter en daarnaast is een machtiging van de kantonrechter vereist voor rechtshandelingen die een waarde van meer dan € 2.000 vertegenwoordigen. Door het opstellen van een levenstestament wil men een stap naar de kantonrechter voorkomen. Meestal is een rechterlijke beschermingsmaatregel niet nodig als iemand een levenstestament heeft opgesteld dat in voldoende belangenbehartiging voorziet.

Een oud levenstestament

De rechtbank deed uitspraak in een zaak waarin een oud levenstestament was opgesteld (ECLI:NL:RBMNE:2024:5554) . In deze zaak was het levenstestament in kwestie opgesteld in de zomer van 2016. De kantonrechter oordeelde dat het levenstestament is opgesteld volgens alle daarvoor geldende regels en ingeschreven is in het Centraal Levenstestamentenregister. De rechthebbende heeft in haar levenstestament helder opgeschreven wat haar wensen ten aanzien van de algehele volmacht zijn. Van een herroeping van het levenstestament is niet gebleken. Daarmee is het levenstestament een volledig rechtsgeldig document dat nageleefd en gerespecteerd dient te worden door zowel de familie als ook door externe partijen. Tip 1.  Uit de passage dat het levenstestament een volledig rechtsgeldig document is dat nageleefd en gerespecteerd dient te worden door zowel de familie als ook door externe partijen, blijkt dat banken een oud levenstestament niet mogen weigeren. Dat is voor de praktijk maar goed ook (er zouden anders een heleboel mensen opnieuw naar de notaris moeten), maar het is fijn dat de rechter dit heeft bevestigd. Tip 2.  Dit geldt ook voor levenstestamenten van voor 2016.