BOER EN PRIVE - 31.10.2008

Een ‘lastige’ erfenis?

‘Testamentaire last’; wat is dat? U kunt aan uw erfgenamen in uw testament een bijzondere verplichting (= testamentaire last) opleggen.

Bijvoorbeeld de verplichting om de erfenis te besteden aan een bepaalde studie of de verplichting om voor uw trouwe viervoeter of favoriete paard te zorgen, uw bedrijf voort te zetten en/of uw graf te onderhouden, giften voor de kerk te doen etc. De verplichting kan dus ook het afgeven van een geldbedrag of een bepaalde zaak uit de nalatenschap betreffen.

Wat als de last niet wordt uitgevoerd?

Probleem? Het probleem met testamentaire lasten is dat niemand - ook niet degene ten behoeve van wie u de last heeft opgelegd - nakoming van deze verplichtingen kan afdwingen. De belanghebbende bij de last is dus afhankelijk van de welwillendheid van de betreffende erfgenaam of legataris.

Strafbepaling. Echter om ervoor te zorgen dat de met de verzorging van uw trouwe viervoeter belaste erfgenaam of legataris, het dier niet direct na uw overlijden naar het dierenasiel brengt, om vervolgens het aldus uitgespaarde geld uit te geven, kent de wet een strafbepaling. De betreffende erfgenaam of legataris loopt namelijk het risico dat hij of zij de erfenis of het legaat kwijtraakt.

Erfgenaamschap vervallen? De rechter kan namelijk op verzoek van een direct belanghebbende (bijv. degene die erfgenaam zal zijn als het erfgenaamschap van de persoon die de last moet uitvoeren vervalt) het erfgenaamschap van de betreffende erfgenaam als vervallen verklaren wanneer de daaraan verbonden last niet wordt uitgevoerd. De last rust vervolgens op degene die na de vervallenverklaring het erfdeel verkrijgt.

Let op. Als door de vervallenverklaring het erfrecht van een bepaalde erfgenaam vervalt, blijft die erfgenaam (in geval van zuivere aanvaarding) gewoon aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap! Dubbel pijnlijk dus.

Kan de last niet worden uitgevoerd?

Rechter. Als de last niet (meer) uitvoerbaar is, kan de betreffende erfgenaam of legataris naar de rechter stappen met het verzoek de last te wijzigen of geheel of gedeeltelijk op te heffen. Er moet dan wel sprake zijn van een bijzondere reden, bijv. omdat de omstandigheden na uw overlijden zodanig zijn veranderd, dat ongewijzigde instandhouding van de last onredelijk zou zijn.

Onduidelijke last? Om problemen te voorkomen is het belangrijk dat de last zo duidelijk mogelijk wordt omschreven. De uitkomst van een rechterlijke procedure is vaak onzeker, daarom is het beter om bij het opleggen van een last goed te bedenken of de last wel duidelijk en uitvoerbaar is!

Wat is dan nog het belang van een last? Het zal duidelijk zijn dat een last die u in uw testament heeft opgenomen, vaak moeilijk valt af te dwingen.

Niet onderschatten. Maar tóch moet u het belang ervan niet onderschatten. Want een last moet worden gezien als een morele verplichting voor de erfgenamen om uw laatste wil uit te voeren. In verreweg de meeste gevallen, zéker binnen de familiesfeer, zullen de erfgenamen het voor zichzelf als een persoonlijke verplichting beschouwen om die last na te komen. En dát is uiteindelijk toch de reden waarvoor u die last in uw testament heeft gezet.