ERFRECHT - 10.04.2025

De positie van ouders, broers en zussen in het erfrecht

De verschillende groepen van erfgenamen. De wet benoemt de volgende groepen van personen achtereenvolgens tot erfgenamen:

1. de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot van de erflater tezamen met diens kinderen;
2. de ouders van de erflater tezamen met diens broers en zussen;
3. de grootouders van de erflater;
4. de overgrootouders van de erflater.

Tweede groep onder de loep. In deze tweede groep is het uitgangspunt dat ieder voor een gelijk deel erfgenaam is. Als door toepassing van deze regel het erfdeel van een ouder minder bedraagt dan een kwart, wordt dit opgehoogd tot een kwart. Verder is het erfdeel van een halfbroer of -zus, de helft van het erfdeel van een volle broer of zus. Daarnaast zijn de regels van plaatsvervulling op broers en zussen van toepassing. Dat houdt in dat als een broer of zus vooroverlijdt of de nalatenschap verwerpt, het erfdeel toekomt aan de kinderen van diegene.

Voorbeeld 1.Piet is ongehuwd en heeft geen kinderen. Zijn beide ouders leven nog. Verder heeft hij een broer en zus. Wie zijn Piets wettelijke erfgenamen? Iedere ouder alsmede Piets broer en zus erven ieder een kwart.

Voorbeeld 2.Martijn is ongehuwd en heeft geen kinderen. Zijn moeder is inmiddels overleden. Hij heeft nog een in leven zijnde vader en broer. Zijn zus is vorig jaar overleden, maar heeft twee kinderen achtgelaten (Johan en Begonde). Wie zijn Martijns erfgenamen? Zijn broer en zus erven ieder 1/3 deel. Johan en Begonde erven ieder 1/6 deel. Aan Johan en Begonde komt gezamenlijk het erfdeel toe dat anders aan Martijns zus toekwam.

Voorbeeld 3.Anne heeft twee ouders, twee broers en twee zussen. Anne heeft geen partner en kinderen. Wie zijn Annes wettelijke erfgenamen? In uitgangspunt zou iedere ouder, broer en zus een 1/6 deel erven. Een ouder moet echter minimaal een kwart erven. Daarmee komt 1/4 deel toe aan vader en 1/4 deel aan moeder. Daarmee is de helft van de nalatenschap vergeven. De andere helft komt in gelijke delen toe aan de vier broers en zussen. Ieder van hen erft dus een 1/8 deel van de nalatenschap.

Voorbeeld 4.Gea heeft twee broers en twee halfzussen. Haar ouders zijn inmiddels overleden. Gea heeft geen kinderen en is ongehuwd. Wie zijn Gea’s erfgenamen? Het erfdeel van een halfbroer of -zus, bedraagt de helft van het erfdeel van een volle broer of zus. Om de erfdelen te berekenen, kunnen we de broers twee porties toekennen en de halfzussen ieder één portie. In totaal hebben we dan zes porties. Iedere broer erft 2/6 deel oftewel: 1/3 deel. Een halfzus erft 1/6 deel, dus de halfzussen erven tezamen 1/3 deel.

Testamentaire regelingen

Tip.  Door een testament op te stellen kan van het wettelijke systeem worden afgeweken. De erflater is niet verplicht om iets na te laten aan zijn ouders, broers of zussen. Alleen kinderen en een langstlevende echtgenoot of geregistreerd partner kunnen bepaalde dwingende aanspraken te gelde maken, maar dat geldt niet voor ouders, broer en zussen. Tip.  Als de erflater bijv. geen contact meer heeft met een broer of zus, kan de erflater deze volledig uitsluiten als erfgenaam in zijn nalatenschap (zonder enige beperking).