Onverdeelde erfenis: wat bewaken en regelen?

Praktijkvoorbeeld

Als Wil overlijdt, laat hij zijn drie kinderen Jo, Trix en Han als zijn enige erfgenamen achter. Tot de nalatenschap (erfenis) behoren een woonhuis met inboedelgoederen, een vakantiehuis in Spanje, saldi van bank-, spaar- en beleggingsrekeningen, twee horloges en lijfsieraden, een boot en een auto. De totale waarde van de erfenis is € 1.260.000 (na aftrek van erfbelasting).

Onverdeelde erfenis

De kinderen moeten in onderling overleg de nalatenschap afwikkelen. Ook moeten ze samen de erfenis verdelen. Zo lang dat niet is gebeurd, is er sprake van een ‘onverdeelde boedel’. Voor de inkomstenbelasting van de kinderen wordt de waarde van de onverdeelde boedel voor 1/3 deel (€ 420.000) toegerekend aan ieder van hen.

Woonhuis. Omdat het woonhuis van Wil voor de drie kinderen niet hun eigen woonhuis is, valt voor hen de waarde daarvan in box 3 van de inkomstenbelasting. Als waarde geldt de WOZ-waarde van de woning per 1 januari van het kalenderjaar nadat Wil is overleden. Deze waarde wordt opgeteld bij het overige box 3-vermogen. Zit er op het woonhuis nog een hypothecaire schuld, dan mag deze schuld worden afgetrokken van dat vermogen.

Toedelen aan een erfgenaam. Het wordt anders als één van de kinderen (Trix) in het woonhuis van Wil wil gaan wonen. Door de drie erfgenamen kan bij notariële akte het woonhuis aan Trix worden toegedeeld. Voor Trix valt het woonhuis dan in box 1 van de inkomstenbelasting en zij hoeft daarover geen inkomstenbelasting te betalen. Het bedrag dat Jo en Han wegens ‘onderbedeling’ verkrijgen, moet worden opgeteld bij hun overige box 3-vermogen. Per saldo wordt er dan nog maar over 2/3 deel van de waarde van het woonhuis inkomstenbelasting betaald. Het loont dus om niet al te lang te wachten met de toedeling van het woonhuis.

Geld en roerende zaken. De saldi van bank-, spaar- en beleggingsrekeningen worden voor 1/3 deel toegerekend aan ieder van de kinderen en opgeteld bij hun box 3-vermogen. De waarde van roerende zaken die door de drie kinderen uit de erfenis wordt verkregen en die voor persoonlijke doeleinden worden gebruikt, behoort daarentegen niet tot het box 3-vermogen. Daarover hoeft geen inkomstenbelasting te worden betaald. Dat geldt dus voor de inboedelgoederen, de lijfsieraden, de horloges, de boot en de auto.

Beleggingen. Het ligt anders voor roerende zaken die als beleggingsobjecten worden gebruikt. Te denken valt aan antieke meubels, kunstvoorwerpen, een klassieke oldtimer of een postzegel- of whiskyverzameling. Werden deze zaken door de erflater als beleggingen aangehouden, dan wordt 1/3 deel van die waarde toegerekend aan het box 3-vermogen van ieder van de erfgenamen.

Buitenlandse onroerende zaak. Omdat andere landen geen WOZ-waarde toekennen aan een onroerende zaak, moet er voor het vakantiehuis in Spanje worden uitgegaan van de economische waarde (de vrije verkoopwaarde) van het huis. Om deze waarde te bepalen, moet een taxateur worden ingeschakeld. De waarde die door hem wordt bepaald, wordt voor 1/3 deel opgeteld bij het box 3-vermogen van ieder van de kinderen.