Wie is in privé aansprakelijk voor de schulden van de erflater?

Wat zijn de schulden?

Als iemand overlijdt, verkrijgen zijn erfgenamen niet alleen al zijn bezittingen, maar komen ook al zijn schulden voor hun rekening (art. 4:182 lid 2 BW) . Is de wettelijke verdeling waarbij alle goederen worden toegedeeld aan de langstlevende echtgenoot van toepassing, dan komen ook alle schulden van de nalatenschap voor diens rekening (art. 4:13 lid 2 BW) . De wet zegt wat schulden van de nalatenschap zijn (art. 4:7 lid 1 BW) , daartoe behoren schulden als een belastings- of hypotheekschuld. Ook de kosten voor de uitvaart, de notariskosten en het loon van de executeur (indien bij testament benoemd) behoren tot de schulden van de nalatenschap. Verder worden daartoe gerekend de erfbelasting die moet worden betaald en de schuld om legaten af te geven.

Zuiver aanvaarden

Hoe hoog de schuld is, zal na overlijden van de erflater niet onmiddellijk bekend zijn. Daarvoor moet zijn administratie worden onderzocht. Erfgenamen hebben de keuze om de nalatenschap te aanvaarden of te verwerpen (art. 4:190 lid 1 BW) . De keuze wordt gedaan door het afleggen van een verklaring bij de griffie van de rechtbank (art. 4:191 lid 1 BW) . Is er geen keuze gemaakt, maar gaan de erfgenamen beschikken over goederen van de nalatenschap of zich anderszins als erfgenamen gedragen, dan worden ze geacht de nalatenschap zuiver te hebben aanvaard (art. 4:192 lid 1 BW) .

In privé aansprakelijk. Zuivere aanvaarding heeft tot gevolg dat erfgenamen in privé aansprakelijk zijn voor de schulden van de nalatenschap. Dat is ook het geval als de schulden van de erflater beduidend hoger blijken te zijn dan diens bezittingen. Is een erfgenaam getrouwd in gemeenschap van goederen, dan hebben de schuldeisers van de erflater ook verhaal op het gemeenschappelijk vermogen van de erfgenaam en diens echtgenoot.

Beneficiair aanvaarden

Een tussenoplossing is mogelijk. Als erfgenamen niet zeker weten hoe hoog de schuld is, kunnen ze de nalatenschap ook beneficiair (onder voorrecht van boedelbeschrijving) aanvaarden (art. 4:192 lid 4 BW) . Ze zijn dan alleen aansprakelijk voor de schuld voor zover deze uit de bezittingen van de erflater kan worden voldaan. Voor de restschuld hebben schuldeisers van de erflater dan geen verhaal op het privévermogen van de erfgenaam.

Onverwachte schulden. De keuze tussen zuiver of beneficiair aanvaarden of verwerpen is onherroepelijk (art. 4:190 lid 4 BW) . Dat kan vervelend zijn als er na overlijden van de erflater nog onbekende schulden blijken te zijn. In dat geval zegt de wet dat bij de kantonrechter machtiging kan worden gevraagd om de nalatenschap alsnog beneficiair te aanvaarden (art. 1:194a lid 1 BW) . Deze machtiging zal alleen maar worden verleend als de erfgenaam kan bewijzen dat hij deze schulden niet kende en ook niet behoorde te kennen.

Verwerpen

Is er al meteen duidelijk dat de schulden van de nalatenschap beduidend groter zijn dan de bezittingen, dan is het raadzaam om de nalatenschap meteen te verwerpen. De betreffende persoon wordt dan geacht nooit erfgenaam te zijn geweest en kan dan in geen enkel opzicht in privé aansprakelijk worden gesteld voor de schulden van de nalatenschap!