WINSTVERDELING VOF/MAATSCHAP - 15.01.2020

Winstverdeling moet zakelijk zijn

Wat speelde er?

Man-vrouwfirma. In een recente rechtszaak voor Hof ‘s-Hertogenbosch (ECLI:NL:GHSHE:2019:3401) gaat het om een echtpaar dat samen een winkel in brocante, e.d. exploiteert in de vorm van een vennootschap onder firma. De man werkt zo’n vijf uur per week voor de onderneming en verricht met name ondersteunende werkzaamheden. De vrouw is fulltime bezig met het dagelijkse beheer van de winkel, de inkopen en de administratie.

Veel verliezen. De resultaten van de winkel zijn slecht. Alleen in het eerste jaar (2004) wordt er een kleine winst gerealiseerd. In de jaren daarna (t/m 2014) wordt er ieder jaar zo’n € 30.000 verlies gemaakt. De winst in 2004 is volledig toegerekend aan de vrouw. De daaropvolgende verliezen zijn echter allemaal volledig toegerekend aan de man.

Winst voor vrouw, verliezen voor man. Dit is uiteraard opmerkelijk. De man verricht weinig werkzaamheden voor de onderneming, maar krijgt wel al het (negatieve) resultaat. Deze keuze lijkt ingegeven door fiscale motieven. De man heeft namelijk ook een fulltimedienstbetrekking waaruit hij een salaris ontvangt. Door nu het verlies uit de onderneming aan hem toe te rekenen, kan dit volledig worden verrekend met dit salaris. Dit leidt tot een aanzienlijke belastingteruggaaf. Als het verlies (grotendeels) aan de vrouw was toegerekend, dan was dit niet mogelijk.

Onzakelijke winstverdeling?

Compromis: fiftyfiftyverdeling? Volgens de inspecteur is de gehanteerde winstverdeling onzakelijk. Als compromis stelt hij voor de winst tussen beide echtelieden op basis van fiftyfifty te verdelen. Het echtpaar is het daarmee niet eens. Zij stellen dat de gehanteerde winstverdeling acceptabel is, omdat de vrouw de verliezen niet kan dragen. Bovendien werkt zij veruit het meeste voor de onderneming, waardoor het niet terecht zou zijn dat zij dan ook nog de verliezen voor haar kiezen krijgt.

Wat zegt de rechter?

Economisch belang. Tijdens deze rechtszaak wordt nog maar eens duidelijk op welke manier een winstverdeling tussen echtgenoten bepaald moet worden. De rechter stelt dat hierbij moet worden aangesloten bij ieders economische belang bij de onderneming. Het gaat dan om tijdsbesteding en de verdeling van taken en verantwoordelijkheden.

Tijdsbesteding en verantwoordelijkheden. Hoe meer tijd u aan de onderneming besteedt en hoe meer verantwoordelijkheid u draagt, des te groter zou uw winstaandeel moeten zijn. Voor al dat werk en de gedragen verantwoordelijkheden wilt u immers wel wat terugzien. In deze casus pakt dit natuurlijk wat anders uit, omdat er sprake is van verliezen. Hierdoor wordt extra tijdsbesteding en meer verantwoordelijkheden ‘beloond’ met meer verlies in plaats van meer winst. Desondanks blijft de fiscale systematiek hetzelfde.

Onafhankelijke derden. Het mag duidelijk zijn dat de vrouw in deze winkel veruit de meeste tijd, taken en verantwoordelijkheden inbrengt. Het is dus onzakelijk om al het resultaat aan de man toe te rekenen. Twee onafhankelijke derden zouden een dergelijke winstverdeling nooit accepteren.

Terecht gecorrigeerd. De door de inspecteur voorgestelde gelijke winstverdeling is volgens het hof zeker niet in het nadeel van het echtpaar. Een groter verliesaandeel voor de vrouw dan 50% zou gezien hun arbeidsverdeling logischer zijn. De navorderingsaanslagen blijven dus in stand.

Bron van inkomen?

Structureel verliesgevend. De rechter heeft verder geen oordeel geveld over de vraag of er in deze situatie überhaupt wel sprake is van een bron van inkomen. Is een onderneming die structureel verlies lijdt eigenlijk wel een onderneming?

Dure hobby. Zo niet, dan mogen de resultaten hieruit (verliezen) sowieso niet in aanmerking worden genomen in de belastingaangifte. Het is uiteraard niet de bedoeling om hobbymatige activiteiten met belastingvoordeel te ondersteunen.

Voordeel te verwachten? Hierbij is het van belang of er redelijkerwijs een voordeel uit de onderneming te verwachten valt. Bij structurele verliezen komt er een moment waarop dit niet meer realistisch is.

Hoe zit het bij uw firma?

Winstverdeling aanpassen? Hoe heeft u de winst tussen u beiden verdeeld? Sluit dit voldoende aan bij ieders economisch belang in de onderneming? Let op.  Het is natuurlijk mogelijk dat de werkverdeling inmiddels anders is dan ten tijde van de start van de onderneming. In dat geval is een aanpassing van de winstverdeling op zijn plaats en misschien zelfs wenselijk. Een dergelijke aanpassing kan ook nodig zijn als de kapitaalinbreng van beide firmanten sterk gaat afwijken.

Praktijkvoorbeeld

Gestart met 75%-25%-verdeling. Gerard is enkele jaren terug samen met zijn partner Anneke een onderneming op het gebied van lifestylecoaching gestart in de vorm van een man-vrouwfirma. De winstverdeling is toentertijd vastgesteld op 75%-25%, omdat Anneke nog een parttimefunctie daarnaast had. Inmiddels draait de onderneming goed, waardoor Anneke net als Gerard fulltime binnen de onderneming aan de slag is gegaan.

Later naar gelijke verdeling. In dat geval is een aanpassing van de winstverdeling op zijn plaats. Ervan uitgaande dat Gerard en Anneke beiden dezelfde uren maken en verantwoordelijkheden dragen, is een verdeling van 50%-50% zakelijk. Dit kan fiscaal ook gunstig uitpakken doordat de extra 25% winst van Gerard nu tegen een lager belastingtarief wordt belast bij zijn partner Anneke.

Op http://tipsenadvies-eenmanszaak.nl/download vindt u onze rekentool ‘Winstverdeling man-vrouwfirma’ waarmee u inzicht krijgt in de fiscale gevolgen van een aanpassing van de winstverdeling (TE 10.05.10).

Aandachtspunten

• Goed vastleggen. Het aanpassen van de winstverdeling tussen u beiden moet u wel goed vastleggen in uw samenwerkingsovereenkomst. Let op.  Het is daarbij belangrijk om vast te leggen dat deze gewijzigde winstverdeling geen invloed heeft op de verdeling van stille reserves en goodwill tussen u beiden. Anders loopt u het risico dat door de wijziging van de winstverdeling ook het eigendom van de onderneming wijzigt. Dit kan nadelige fiscale gevolgen hebben.

Op http://tipsenadvies-eenmanszaak.nl/download vindt u een modelclausule tot wijziging van de winstverdeling van uw samenwerkingsverband (TE 10.05.10).

• Zakelijkheid versus fiscaliteit. Uiteraard wilt u graag een winstverdeling die fiscaal gunstig uitpakt. Een gelijkwaardige verdeling is vanwege de progressie in ons belastingstelsel vaak aantrekkelijker dan een winstverdeling waarbij een van de twee firmanten het leeuwendeel van de winst incasseert. Het is zaak een balans te vinden tussen de gewenste winstverdeling vanuit fiscaal oogpunt en de eisen omtrent zakelijkheid die de Belastingdienst hieraan stelt. Tip.  Als u hierover vragen van de Belastingdienst verwacht, is het raadzaam uw keuze goed te onderbouwen. Zorg voor een deugdelijke urenadministratie.
• Urencriterium. Verder is het goed om na te gaan welke fiscale risico’s u loopt ten aanzien van de zelfstandigenaftrek. Om hiervoor beiden in aanmerking te komen, moet u ieder 1.225 uur op jaarbasis aan de onderneming besteden.

Op http://tipsenadvies-eenmanszaak.nl/download vindt u onze rekentool ‘E-urenregistratie’ (TE 10.05.10).

• Ondersteunende werkzaamheden. Daarnaast mogen de werkzaamheden van u of uw partner niet uitsluitend ondersteunend van aard zijn. Zo wordt de administratrice die samen met haar man (tandarts) een tandartspraktijk runt, fiscaal niet als ondernemer gezien. Zij heeft geen recht op zelfstandigenaftrek.