Stikstof is verstikkend voor (woning)bouwproductie

PAS op de plaats

Raad van State. Sinds de PAS-uitspraken van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State afgelopen mei, moeten veel bouwprojecten een pas op de plaats maken en worden stilgelegd.

PAS. PAS staat voor ‘Programma Aanpak Stikstof’. Het doel van dit overheidsprogramma was om stikstofoverschrijdingen bij bouwprojecten achteraf aan te pakken en goed te maken, bijv. door een laag grond af te graven. Milieuorganisaties waren het hier echter niet mee eens: stikstofoverschrijdingen moeten volgens hen aan de voorkant worden voorkomen en niet pas achteraf gecorrigeerd worden.

Wat zijn nu de stappen?

AERIUS-berekening. De rechter gaf de milieuorganisaties gelijk en stelde dat er bij elke concrete ontwikkeling van een (woning)bouwproject, hoe klein ook, eerst een AERIUS-berekening moet worden uitgevoerd. Met de AERIUS Calculator kan de uitstoot van stikstof en de neerslag daarvan op Natura 2000-gebieden worden berekend.

Ecologische voortoets. Als uit de AERIUS-berekening blijkt dat de stikstofuitstoot op Natura 2000-gebieden meer dan 0,00 mol/ha/jaar is, moet er een ecologische voortoets plaatsvinden. In dat geval moet er een ecoloog worden geraadpleegd die wellicht wetenschappelijk kan aantonen dat grote effecten op Natura 2000-gebieden zijn uit te sluiten, ondanks de geringe overschrijding. Na een positieve uitkomst van de ecologische voortoets kan het bouwplan dan toch worden vergund en worden uitgevoerd.

Passende beoordeling. Als duidelijk negatieve effecten voor Natura 2000-gebieden na uitvoering van de voortoets niet uit te sluiten zijn, is een passende beoordeling nodig, wat wederom leidt tot verder onderzoek en meer vertraging.

Van de regen in de drup. Het mag duidelijk zijn: de onderzoekslast en de kosten van bouwprojecten nemen fors toe. Dit leidt uiteindelijk tot een ernstige stagnatie van de bouwproductie.

Aanpak stikstofproblematiek

Kamerbrief. In een brief heeft het kabinet de Tweede Kamer onlangs geïnformeerd over maatregelen voor de aanpak van de stikstofproblematiek. Concreet betreft dit drie maatregelen:

1. een snelheidsverlaging op autosnelwegen;
2. een ammoniakreductie bij het vee door voermaatregelen; en
3. extra financiële middelen om varkensveehouderijen te saneren.

De maatregelen treden in werking als beide Kamers hiermee hebben ingestemd.

Twijfelachtig. Van de vermindering aan stikstofuitstoot die hiermee ontstaat, wil het kabinet 30% ten goede laten komen aan de natuur en 70% gebruiken om de zo zeer benodigde extra woningbouw te realiseren. Door juristen wordt echter getwijfeld of dit is toegestaan. De PAS-uitspraken van mei 2019 wezen immers uit dat vooraf duidelijk moest zijn dat stikstofoverschrijding zou worden voorkomen. Met deze maatregelen, in combinatie met de inzet van 70% voor extra woningbouw, kan niet voorafgaand aan de start van een bouwproject gegarandeerd worden dat de maatregelen resultaat hebben. Het blijft dus onduidelijk.