SCHULDIGERKENNING - 20.12.2019

De herroepelijke (papieren) schenking

Herroepelijke schenking

Eens gegeven blijft gegeven. Toch kan het verstandig zijn om te schenken onder voorwaarden. Ook kan worden overwogen om een schenking herroepelijk te doen. Sinds 2003 is dit civielrechtelijk mogelijk. De schenkingsovereenkomst wordt dan ontbonden door de uitoefening van het herroepingsrecht door de schenker. De schenker en begiftigde kunnen overeenkomen dat de schenker dit recht alleen heeft in geval van bepaalde door partijen nader te benoemen onzekere gebeurtenissen. Ook kan de schenker bij de totstandkoming van de overeenkomst bedingen dat hij te allen tijde de schenkingsovereenkomst kan herroepen. In dat geval is er sprake van een zuiver potestatieve ontbindende voorwaarde van herroeping (volledig afhankelijk van de wil van de schenker).

Wanneer? Er zijn tal van redenen te verzinnen waarom een schenker een schenking terug wil draaien, bijv. als het vermogen nodig is in verband met dure zorg of als een kind werkloos wordt en in de bijstand terechtkomt. Ook kan een kind met een verslaving hiermee tegen zichzelf in bescherming worden genomen. Ook fiscaal zijn er redenen denkbaar om een schenking herroepelijk te maken.

Schuldigerkenning uit vrijgevigheid

Bij de ‘papieren’ schenking, oftewel de schuldigerkenning uit vrijgevigheid, schenkt de ouder een bedrag aan zijn kind en leent dit direct weer terug. Hierdoor krijgt het kind een vordering op zijn ouder, die in de regel pas opeisbaar is als deze komt te overlijden. Op die manier kan de schenker het vermogen onder zich blijven houden, bijv. als er weinig liquide middelen voorhanden zijn. De schuldigerkenning moet notarieel worden vastgelegd en de schenker moet jaarlijks daadwerkelijk 6% rente betalen aan zijn kind. Wordt de rente niet betaald, dan gaat het effect van de schenking teniet en wordt deze niet als een schuld van de nalatenschap gezien als de schenker komt te overlijden.In het verleden is het echter ook wel gebeurd dat een schuldigerkenning zijn doel voorbijschoot. Door de (te) hoge rentelasten (zeker als er structureel was geschonken) en soms een dalend vermogen kon het vermogen te hard worden uitgehold. In zo’n situatie kan het gewenst zijn om de schenking te herroepen.

Inkomstenbelasting Een ander aandachtspunt bij de schuldigerkenning is de IB. De vordering wordt bij het kind belast en de schuld komt bij de ouders in mindering op het box 3-vermogen. Met de ontvangen rente kan het kind de verschuldigde IB betalen. Voor de invoering van de nieuwe tarieven in 2017 verliep dit op familieniveau fiscaal neutraal. Het tarief was voor ouder en kind 1,2%. Onder de huidige regeling geldt in box 3 een progressief tarief, zodat deze neutraliteit niet altijd meer opgaat. De nieuwe plannen voor box 3 maken de schuldigerkenning nog minder aantrekkelijk.

Het nieuwe box 3

In het nieuwe systeem zal voor de categorieën spaargeld, beleggingen en schulden jaarlijks een afzonderlijk forfaitair rendement worden vastgesteld (van respectievelijk 0,09, 5,33 en 3,03%), dat zo goed mogelijk aansluit bij werkelijke gemiddelde rendementen. Groot verschil met het huidige systeem is dat de waarde van de schulden enkel tegen een forfaitair vastgesteld rendement (forfaitaire debetrente) in mindering komt op het forfaitaire inkomen uit bezittingen. Voor schuldigerkenningen brengt het nieuwe systeem mee dat de vordering belast wordt als belegging en de schuld niet meer in mindering kan worden gebracht (slechts als debetrente). Per saldo kan dit dus een stuk nadeliger uitwerken voor zowel de schenker als de begiftigde. Als de ouders voldoende liquide middelen hebben, dan kunnen zij overwegen om de schenking onder schuldigerkenning af te lossen. Maar op het moment dat dit niet zo is, kan een herroepingsrecht uitkomst bieden. Overweeg daarom bij nieuwe schuldigerkenningen om deze herroepelijk te maken zodat het nieuwe systeem niet tot vervelende verrassingen kan leiden.

bz-advies

Het is (fiscaal) niet altijd mogelijk om herroepelijk te schenken. Denk bijv. aan de verhoogde eigenwoningschenking (van ruim een ton). Voor deze vrijstelling is vereist dat de schenking onvoorwaardelijk wordt gedaan. In ieder geval mag deze niet herroepelijk zijn. Let daarom bij het doen van schenkingen altijd goed op welke voorwaarden er aan een schenking worden verbonden.