TUCHTRECHTSPRAAK - 21.08.2019

Calamiteit niet gemeld, rechter halveert boete

Bedhek vergeten. Jeroen wordt na een ongeluk in het ziekenhuis opgenomen met onder meer schedelhersenletsel en een gebroken jukbeen. Op een zeker moment vergeet een ic-verpleegkundige bij het weggaan het bedhek omhoog te doen, waarna Jeroen uit bed valt. De kaakchirurg constateert een verschuiving van het reeds gebroken jukbeen. Er is een hersteloperatie nodig.

Calamiteit niet gemeld

Niet melden terecht? Het ziekenhuis heeft dit niet gemeld als calamiteit. Daarvoor legt de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ, nu IGJ) in 2017 een boete op aan het ziekenhuis. Het ziekenhuis tekent bezwaar aan bij het Ministerie van VWS. VWS verklaart het bezwaar in 2018 ongegrond.

Rechter moet beslissen. De instelling gaat in beroep bij de rechtbank en stelt dat het voor haar niet duidelijk was of er sprake was van een calamiteit. Er was namelijk geen sprake van blijvend letsel. In de Kwaliteitswet zorginstellingen (Kwzi) stond niet duidelijk omschreven wat er als ‘calamiteit’ valt aan te merken. Volgens de IGZ en het Ministerie van VWS was er sprake van een calamiteit, omdat er een hersteloperatie noodzakelijk was door een vermijdbaar incident. Let op. De Kwzi is inmiddels vervangen door de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz).

Wat is een ‘calamiteit’?

Voor een calamiteit is volgens de Kwzi een ernstig schadelijk gevolg voor de patiënt of cliënt nodig. De Rechtbank Rotterdam (ECLI:NL:RBROT:2019:3758) stelt dat blijvend letsel hiervoor geen voorwaarde is. Het Ministerie van VWS heeft de gebeurtenis dus terecht als calamiteit aangemerkt. Een redelijk handelend arts had dit volgens de rechtbank kunnen begrijpen. Het ziekenhuis krijgt dus geen gelijk.

Wat zegt de (nieuwe) wet daarover?

Wkkgz. Volgens de huidige Wkkgz gaat het bij een calamiteit om een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg en die tot de dood van een patiënt of cliënt of tot een ernstig schadelijk gevolg heeft geleid. Een calamiteit hoeft niet in te houden dat de betrokken zorgverlener(s) ook verwijtbaar onjuist of onzorgvuldig heeft/hebben gehandeld.

Halvering boete

Transparantie. De rechtbank vindt het echter wel redelijk dat het boetebedrag wordt gehalveerd. Verzachtende omstandigheden voor een lagere boete zijn volgens de rechtbank dat de instelling transparant is geweest naar de patiënt en zijn echtgenote en dat er geen sprake was van een bewuste overtreding, maar van een onjuiste uitleg van een vage wetsbepaling. Het boetebedrag wordt daarom gehalveerd. De definitie van calamiteit in de Wkkgz zou volgens de rechtbank mogelijk ook als vaag beoordeeld kunnen worden.

Calamiteiten moeten volgens de wet worden gemeld. Bij niet melden kan de inspectie een boete opleggen van max. € 33.500. Volgens de rechtbank is de definitie van wat een calamiteit is vaag. Daarom verdient het de voorkeur bij twijfel altijd te melden en daarbij de brochure van de IGJ te raadplegen.

Download de brochure ‘Calamiteiten melden aan de IGZ’ van http://tipsenadvies-medicus.nl/download (MD 12.09.03).