Stiefkinderen als mede-erfgenamen, hoezo voordelig?

Samengesteld huwelijk. Piet en Trees zijn met elkaar gehuwd onder huwelijkse voorwaarden, waarbij elke gemeenschap van goederen is uitgesloten. Voor beiden is het hun tweede huwelijk. Ze hebben samen geen kinderen, maar ze hebben elk twee kinderen uit hun eerste huwelijk.

Wettelijke erfgenamen

Geen testamenten. Ze hebben geen testamenten. Als Piet zou overlijden, zijn Trees en zijn beide eigen kinderen zijn wettelijke erfgenamen. De wet zegt dat alleen de echtgenoot en de kinderen tot de eerste groep van erfgenamen behoren (art. 4:10 lid 1 sub a BW) . Op basis van de wettelijke verdeling wordt de gehele nalatenschap van Piet toegedeeld aan Trees (art. 4:13 lid 2 BW ).

Vordering. De twee kinderen van Piet krijgen een vordering op hun stiefmoeder Trees voor de waarde van hun wettelijk erfdeel (1/3 deel van de nalatenschap). Die vorderingen zijn normaal gesproken pas opeisbaar bij het overlijden van Trees. (art. 4:13 lid 3 BW) . De stiefkinderen van Piet (kinderen van Trees) doen in dit verhaal niet mee. Zij zijn geen wettelijke erfgenamen van Piet. Zou omgekeerd Trees als eerste overlijden, dan zijn Piet en haar twee eigen kinderen haar enige erfgenamen. In dat geval komen de kinderen van Piet niet aan bod.

Ongelijke delen. Omdat het vermogen van Piet veel groter is dan dat van Trees, komen haar kinderen er bekaaid vanaf. Zij delen immers alleen mee in de nalatenschap van Trees maar niet in die van Piet. Omdat Piet en Trees hun gezin met alle kinderen als één familie beschouwen, gaan ze naar de notaris om testamenten op te stellen.

Alle kinderen gelijk

Testamenten. In hun testamenten benoemen Piet en Trees niet alleen elkaar en hun eigen kinderen maar ook hun stiefkinderen tot hun erfgenamen, ieder van hen voor een gelijk deel. Daarbij verklaren ze nog steeds de wettelijke verdeling van toepassing. Mocht Piet overlijden, dan heeft hij vijf erfgenamen, te weten: Trees, zijn twee eigen kinderen en de twee stiefkinderen. Ook in dit geval wordt de gehele nalatenschap toegedeeld aan Trees. De kinderen en stiefkinderen krijgen ieder een vordering op haar voor de waarde van hun erfdeel (1/5 deel van de nalatenschap). Omgekeerd delen ook de kinderen van Piet voor 1/5 deel mee in de nalatenschap van Trees als zij als eerste overlijdt.

Ook fiscaal voordelig

Tweemaal recht op vrijgestelde bedrag. Het benoemen van de stiefkinderen tot (mede-)erfgenamen heeft ook nog een fiscaal voordeel. Daardoor hebben alle kinderen namelijk tweemaal recht op het vrijgestelde bedrag voor de erfbelasting zoals dat geldt voor kinderen (in 2019: € 20.616,-). Dat werkt dus dubbelop, niet alleen als hun eigen ouder overlijdt, maar ook als hun stiefouder overlijdt. Zonder testament hebben ze daar alleen recht op als de eigen ouder overlijdt.

Samenwoners. Ook ongehuwde samenwoners kunnen bij testament regelen dat hun eigen kinderen en de stiefkinderen als gelijke erfgenamen worden benoemd. Om het fiscale voordeel van de dubbele fiscale vrijstelling te verkrijgen, geldt echter dan als aanvullende eis dat de samenwoners ook een notariële samenlevingsovereenkomst moeten hebben!