GEZONDHEIDSRECHT - 15.12.2017

Inzage in dossier van uw patiënt door nabestaanden

Belang. Het medisch beroepsgeheim na overlijden is vaak onderwerp van procedures waarbij nabestaanden vinden dat zij een rechtmatig belang hebben bij het inzien van medische gegevens van een overleden familielid. Dit kan bijv. spelen in procedures waarin nabestaanden betwisten dat de overledene wils(on)bekwaam was bij het opstellen of wijzigen van een testament.

Beroepsgeheim tot na de dood

Nee, tenzij ... Als het gaat om de vraag of er sprake is van een (al dan niet) rechtmatig belang bij het inzien van medische gegevens door nabestaanden, geldt als hoofdregel dat het medisch beroepsgeheim ook van toepassing is na het overlijden van de patiënt. Doorbreking van het beroepsgeheim is dan alleen op een aantal gronden mogelijk. Om welke gronden gaat het dan?

Download de ‘KNMG-richtlijn inzake het omgaan met medische gegevens 2016’ van http://tipsenadvies-medicus.nl/download (MD 10.17.02).

• Wettelijke plicht. Het beroepsgeheim kan worden doorbroken als een wettelijke bepaling dit toestaat. Denk aan het melden van levensbeëindiging op grond van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding of de wettelijke verplichting om bij calamiteiten die tot de dood van de patiënt hebben geleid, een melding te doen o.g.v. de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz).
• Toestemming. Doorbreking van het beroepsgeheim kan ook als de patiënt al voor zijn overlijden gericht toestemming heeft gegeven om (bepaalde) informatie uit zijn medisch dossier aan derden te geven.
• Conflict van plichten. Als hulpverlener mag u ook gegevens verstrekken van een overleden patiënt als er sprake is van een conflict van plichten. U moet dan een belangenafweging maken. Denk aan situaties waarin derden schade zouden ondervinden als er strikt wordt vastgehouden aan het beroepsgeheim, bijvoorbeeld als er sprake is van een ernstige, behandelbare en erfelijke aandoening.
• Veronderstelde toestemming. Een andere uitzondering is de ‘veronderstelde toestemming’. Zou de patiënt, als hij nog zou leven, toestemming hebben gegeven om bepaalde gegevens te verstrekken? Die toestemming wordt niet zomaar verondersteld te zijn gegeven. Zo vond de rechter dat het dossier van een overleden zoon niet kon worden verstrekt aan zijn moeder, enkel op grond van dat zij aangaf dat er een ‘goede band’ tussen hen bestond. De moeder vermoedde dat er medische fouten waren gemaakt.
• Zwaarwegend belang. Tot slot is er nog de mogelijkheid van een zwaarwegend belang dat doorbreking rechtvaardigt. Het gaat dan vaak om procedures, waarin nabestaanden de wils(on)bekwaamheid van de overleden patiënt betwisten. De rode lijn in die uitspraken is dat alleen inbreuk kan worden gemaakt op de geheimhoudingsplicht, als er voldoende concrete aanwijzingen bestaan dat een ander zwaarwegend belang geschaad zou kunnen worden. De partij die afgifte of inzage vordert, moet dat belang aannemelijk kunnen maken. Daarnaast is het relevant of het aannemelijk is dat de gewenste informatie niet langs een andere weg is te verkrijgen dan door dossierinzage.