PRIVÉ - 20.10.2017

‘Koude kant’ niet met erfenis of schenking aan de haal?

Kinderen erfgenamen. Jan heeft drie kinderen. Zijn vermogen bedraagt € 3.600.000,-. Voor zijn nalatenschap heeft Jan niks geregeld. Volgens hem is dat ook niet nodig, want dan is het Nederlandse erfrecht van toepassing. Dit zegt dat de kinderen zijn drie enige erfgenamen zijn, ieder van hen voor een gelijk (1/3) deel. Na zijn overlijden heeft ieder kind recht op € 1.200.000,-.

Erfenis naar ex-partner. Het huwelijk van zoon Wim is al jaren niet al te best. Hij is in algehele gemeenschap van goederen gehuwd met Anita. Als vader Jan overlijdt, heeft Wim recht op zijn erfdeel van € 1.200.000,-. Maar dat bedrag valt in het gemeenschappelijk vermogen waarvan Wim en Anita samen eigenaar zijn. Als ze daarna gaan scheiden, heeft iedere ex-echtgenoot recht op de helft van de waarde. Dit betekent dat Anita er met € 600.000,- vandoor gaat.

Oplossing via testament

Uitsluitingsclausule (privéclausule). Om dit te voorkomen kan Jan (via de notaris van zijn keuze) een testament maken. Daarin verklaart hij dat op zijn erfenis de zogenoemde ‘uitsluitingsclausule’ (ook wel ‘privéclausule’) van toepassing is. Zo bepaalt Jan dat het erfdeel dat een erfgenaam na zijn overlijden verkrijgt, altijd privévermogen blijft, ongeacht of die erfgenaam wel of niet in gemeenschap van goederen is gehuwd.

Blijft privé. Door de uitsluitingsclausule blijft de erfenis van € 1.200.000,- privévermogen van Wim. Als hij gaat scheiden, dan moet het gemeenschappelijk vermogen met Anita worden verdeeld. Ieder heeft recht op de helft. De erfenis van Wim die hij door het overlijden van zijn vader heeft verkregen, blijft echter buiten schot. De bepaling in het testament van Wim heeft voorrang boven de regels van de wet betreffende het gemeenschappelijk huwelijksvermogen. Anita kan dan geen aanspraak maken op € 600.000,-.

Ook bij schenking

De uitsluitingsclausule kan ook van toepassing worden verklaard op een schenking door ouders aan kinderen. Een notariële akte is daarvoor niet vereist. De schenking met uitsluitingsclausule moet wel zwart-op-wit worden vastgelegd. Dat moet gebeuren op de dag dat de schenking wordt gedaan. Een dag daarna is te laat.

Model ‘Schenking met uitsluitingsclausule’ (BT 22.16.05)

Eigen administratie. Voor het kind is het raadzaam om alles wat van de ouder(s) onder werking van de uitsluitingsclausule wordt verkregen (erfenis, schenking) apart te administreren. Tip. Gaat het om geldbedragen, dan kunnen die worden gestort op een bankrekening die alleen op naam van het eigen kind staat.

Wat met de nieuwe wet?

Vanaf 2018. Per 1 januari 2018 wordt er een nieuwe wet van kracht waardoor schenkingen, erfenissen en legaten altijd privévermogen blijven, ook al is de verkrijger in gemeenschap van goederen gehuwd. Maar dat geldt dan alleen voor huwelijken die vanaf die datum worden gesloten. Voor bestaande (eerdere) huwelijken blijft de uitsluitingsclausule voor erfenissen en schenkingen dus nog van belang!