Hoe grondeigenaar worden door verjaring?

Bezit van grond. Heeft iemand een stuk grond in bezit, dan kan hij daarvan na verloop van een aantal jaren eigenaar worden. Dat wordt ‘verkrijgende verjaring’ genoemd. Een stuk grond ‘in bezit hebben’ wil zeggen dat de bezitter de grond voor zichzelf en niet voor iemand anders in gebruik heeft genomen. Hij moet zich als eigenaar gedragen. Ook moet hij het onderhoud van de grond en alle daarbij behorende kosten voor zijn rekening hebben genomen.

Voorbeelden

Stuk tuingrond. Zo kan een stuk tuingrond in het bezit zijn van een niet-eigenaar doordat de bezitter het stuk grond met struiken en planten aanplant en de grond vervolgens bij zijn tuin trekt door de omheining te verplaatsen.

Bedrijfsterrein. Een ander voorbeeld is de ondernemer die op een bedrijventerrein een stuk grond van de buurman of van de gemeente in gebruik heeft voor de opslag van voorraden en materialen, waarna hij het terrein tegen diefstal afschermt door het plaatsen van een hek.

Termijnen. Voor verkrijging ‘te goeder trouw’ geldt een termijn van 10 jaar. De bezitter van de grond denkt dan dat hij tevens eigenaar is van de grond. Maar als de grond bij het Kadaster op naam staat van iemand anders, zal dat niet vaak voorkomen.

Voor verkrijging ‘te kwader trouw’ geldt een termijn van 20 jaar. In dat geval weet de bezitter dat iemand anders eigenaar is van de grond. Heeft hij de grond meer dan 20 jaar onafgebroken in bezit, dan wordt hij daarvan eigenaar, ook al is hij te kwader trouw.

Verklaring notaris

Akte. Is de bezitter door verjaring eigenaar geworden van de grond, dan kan daarvan bij de notaris een akte worden opgesteld. De ‘oude’ eigenaar en de bezitter moeten dan beiden verklaren dat de bezitter van de grond de nieuwe eigenaar is geworden. Aan de akte kan een kadastrale kaart worden gehecht, waarop het stuk grond is aangegeven. Deze kaart wordt ‘voor akkoord’ getekend door beide partijen. De notariële akte wordt daarna ingeschreven in het Kadaster. Dan is duidelijk dat de bezitter tevens eigenaar is van de grond.

Naar de rechter

Voor een notaris wordt het lastig als de eigenaar van de grond niet wil meewerken, want hij zal geen akte opstellen als niet beide partijen akkoord zijn. Als de notaris onterecht de eigenaar van de grond laat uitschrijven bij het Kadaster, kan hij een behoorlijke schadeclaim tegemoet zien. In dat geval rest er voor de bezitter van de grond niets anders dan aan de rechter een oordeel te vragen.

Bewijs. Bij de rechter moet de bezitter bewijzen dat hij de grond 20 jaar onafgebroken in bezit heeft. Dat kan met getuigenverklaringen, (lucht)foto’s, schriftelijke documenten of met andere bewijsmiddelen. Uiteraard heeft de eigenaar van de grond het recht om met tegenbewijs te komen.

Vonnis. Oordeelt de rechter dat de bezitter door verkrijgende verjaring eigenaar is geworden van de grond, dan kan de notaris zonder problemen een akte opstellen. Nadat de akte is getekend, wordt een afschrift daarvan door de notaris ingeschreven in het Kadaster. Daarmee is de bezitter ook ‘officieel’ eigenaar geworden van de grond.