ERFRECHT - 17.11.2016

Erfgenaam via eigen verklaring of via testament?

Goed verzorgd. Mien is weduwe. Ze heeft geen kinderen of kleinkinderen. Omdat Mien hulpbehoevend is, wordt ze al ruim 30 jaar verzorgd door Henk. Henk is een aangetrouwde neef van haar man. Met haar eigen familie heeft Mien nauwelijks of geen contact.

Behoorlijk vermogen. Tegen verschillende mensen heeft Mien meermaals gezegd dat het de bedoeling is dat na haar overlijden haar vermogen naar Henk gaat. Dit als beloning voor zijn jarenlange trouwe diensten. Tot het vermogen van Mien behoren een eigen huis (zonder hypotheekschuld!), enkele bankrekeningen, sieraden en inboedelgoederen.

Geen testament

Centraal Testamentenregister. Als Mien overlijdt komt haar familie de erfenis opeisen. Door inzage in het Centraal Testamentenregister (CTR) hebben ze ontdekt dat Mien geen testament heeft gemaakt. Dan zegt de wet dat de naaste familieleden de erfgenamen zijn van de overledene. Omdat Mien geen echtgenoot, kinderen of kleinkinderen heeft, zijn dat de kinderen van haar overleden broer en zus (neven en nichten van Mien).

Zwart-op-wit. Henk is het daar niet mee eens. Uit alles blijkt dat Mien heeft gewild dat haar erfenis naar hem moet gaan en dat hij als enige erfgenaam moet worden beschouwd. Met verklaringen van meerdere getuigen kan hij bewijzen dat Mien dat tijdens haar leven heeft gezegd. Ook vindt hij na haar overlijden een schriftelijke verklaring waarin dat alles nog eens wordt bevestigd. De verklaring is door Mien met de hand geschreven, gedagtekend en van een duidelijke handtekening voorzien. Over de echtheid van die verklaring bestaat geen twijfel.

Achterdochtig. Dat Mien nooit een testament heeft gemaakt, komt volgens Henk omdat ze als oorlogsslachtoffer getraumatiseerd was en daarom niet wilde nadenken over de dood. Ook was ze behoorlijk achterdochtig tegenover autoriteiten. De stap naar de notaris kon of durfde ze niet te zetten en dus heeft ze haar eigen verklaring op papier gezet. Dat is duidelijk de bedoeling en de wil van Mien geweest.

Wat heeft de rechter nu beslist?

Niet rechtsgeldig. Helaas voor Henk (en Mien) denkt de Rechtbank Amsterdam, 24.10.2016 (RBAMS:2016:6729) , daar anders over. In de wet staat duidelijk dat een testament alleen kan worden gemaakt door een notaris in een daarvoor opgestelde akte. Een mondelinge uiterste wilsbeschikking die wordt bevestigd door meerdere getuigen of een zelf opgestelde schriftelijke verklaring zijn niet rechtsgeldig. De wet biedt geen ruimte om daarvan af te wijken.

Hoe oordeelt de rechter? De rechter vindt het begrijpelijk dat Henk meent dat hij de enige erfgenaam moet zijn. Maar het zou zomaar kunnen dat Mien er bewust voor heeft gekozen om, ondanks haar uitlatingen, geen testament op te maken, zodat haar vermogen naar haar eigen familie gaat en niet naar een aangetrouwde neef van haar man. Of ze dat werkelijk heeft gewild, valt niet te achterhalen, omdat het haar niet meer gevraagd kan worden. De rechter oordeelt dat Henk geen erfgenaam is en dus niets krijgt uit de erfenis. Wel mag hij € 1.323,- aan proceskosten betalen!