Wie zorgt er voor een goede afhandeling van de erfenis?

Inventarisatie. Als er verder niets is geregeld, moet de nalatenschap (erfenis) worden afgehandeld door de gezamenlijke erfgenamen. Er moet een inventarisatie worden gemaakt van de schulden en bezittingen van de overledene op het moment van zijn overlijden. De schulden moeten worden voldaan. Wat er overblijft, mogen de erfgenamen tussen elkaar verdelen naar evenredigheid van de grootte van ieders erfdeel.

Afhandeling van de erfenis

Volmacht. De taak tot afhandeling van de erfenis kan door de gezamenlijke erfgenamen worden toegedeeld aan een (of twee) van hen of aan een derde. Dat moet gebeuren bij volmacht. Vaak regelt dat de notaris. Als hij een verklaring van erfrecht opstelt, stuurt hij naar alle erfgenamen een ‘verklaring van aanvaarding’ waarin zij verklaren de nalatenschap te aanvaarden. Daarin wordt dan de volmacht voor de gevolmachtigde opgenomen. In de verklaring van erfrecht komt te staan wie er is overleden, wie de erfgenamen zijn (en voor welk deel) en wie als gevolmachtigde namens alle erfgenamen optreedt. Met de verklaring van erfrecht kan de gevolmachtigde naar de bank om geld op te eisen van rekeningen op naam van de overledene die door de bank zijn geblokkeerd.

Nalatenschapafwikkelaar?

Executeur. Ook is het mogelijk dat de nalatenschap wordt afgehandeld door een nalatenschapafwikkelaar (‘executeur’). Die moet door de erflater in een testament zijn benoemd. In het testament staat ook welke bevoegdheden aan de executeur zijn toegekend. Meestal heeft hij de plicht om een boedelbeschrijving op te stellen. Dat is een overzicht van de schulden en bezittingen. Gegevens daarover moeten worden opgezocht in de administratie van de overledene of worden opgevraagd bij de bevoegde instanties, bijv. bankafschriften, levensverzekeringpolissen, belastingaangiften en WOZ-beschikkingen.

Klaar? Is het overzicht compleet, dan moeten de schulden door de executeur uit het vermogen van de overledene worden betaald. Ook moet hij ervoor zorgen dat tijdig de aangifte erfbelasting op correcte wijze wordt ingediend en dat de aanslag wordt betaald. Daarvoor is hij privé aansprakelijk! Zijn alle schulden voldaan, dan is zijn taak voltooid. Wat er overblijft, stelt hij ter beschikking aan de erfgenamen die onderling de erfenis verdelen.

Verdeling. Het is ook mogelijk dat de bevoegdheid tot verdeling van de erfenis berust bij de executeur. De erfgenamen moeten dan rustig afwachten wat er hun toekomt. Uiteraard zal de executeur bij de verdeling van de erfenis rekening moeten houden met de grootte van de erfdelen waar iedere erfgenaam recht op heeft.

Rekening en verantwoording. De executeur heeft de plicht om bij de uitoefening van zijn taak de erfgenamen alle inlichtingen te verschaffen. Doet hij dat niet, dan kunnen de erfgenamen naar de kantonrechter. Het is dus raadzaam dat een executeur steeds met de erfgenamen overlegt over de stappen die hij wil nemen. Dit voorkomt dat hij in de problemen komt. Bij het einde van zijn taak heeft de executeur de plicht om aan de erfgenamen rekening en verantwoording af te leggen over de wijze waarop hij zijn taak heeft volbracht. Als hij hen ‘onderweg’ daarvan steeds op de hoogte heeft gesteld, zal dat geen problemen opleveren!