VERKOOP - 24.06.2016

Veilingkoper toch geen eigenaar!

Vonnis tot betaling

Uitvoerbaar bij voorraad. X heeft een schuld aan Y. Omdat X de schuld niet voldoet, stapt Y naar de rechter. De rechter veroordeelt X tot betaling. Het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad verklaard. Dit betekent dat Y kan overgaan tot het nemen van maatregelen om de vordering te incasseren, zonder dat hij een eventueel hoger beroep van X hoeft af te wachten.

Veiling. Y maakt vervolgens van deze mogelijkheid gebruik en legt beslag op een onroerende zaak (een perceel grond) van X, ondanks dat X hoger beroep heeft ingesteld. Y draagt vervolgens een notaris op de veiling van de onroerende zaak te regelen. De onroerende zaak wordt daarop verkocht en overgedragen aan Z.

Vonnis vernietigd. Het hoger beroep is succesvol. Tot vreugde van X wordt het vonnis in hoger beroep onherroepelijk vernietigd. X is echter wel zijn grond kwijt! Hij laat het er niet bij zitten en spant een procedure aan tegen Z. X stelt zich namelijk op het standpunt dat hij eigenaar is gebleven, omdat het vonnis is vernietigd. Wat nu?

Wat zegt de rechter?

Eigenaar gebleven. De rechtbank is het niet met X eens. Het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch, 20.05.2016 (GHSHE:2016:1933) , is echter een andere mening toegedaan en oordeelt dat X wel degelijk eigenaar van de onroerende zaak is gebleven. De grond waarop Y overging tot veiling (juristen spreken van ‘de executoriale titel’) was in dit geval een vonnis. Dat vonnis is in hoger beroep echter onderuit gehaald. En waarom zou in een situatie waarin blijkt dat de executoriale titel niet meer bestaat, dat niet aan de veilingkoper kunnen worden tegengeworpen? Anders gezegd: waarom zou het belang van de koper in de veiling moeten voorgaan boven dat van de debiteur?

Terugwerkende kracht. Duidelijk is bovendien dat het hier gaat om een rechtsfeit van na de veiling dat terugwerkende kracht heeft. Volgens het Hof bestaat er geen regel die zegt dat daar geen rekening mee mag worden gehouden.

Onderzoeksplicht veilingkoper

Veiling op grond van beslag. Er is nog een ander belangrijk argument. Duidelijk was dat de veiling plaatsvond op initiatief van een beslaglegger ter uitvoering van een vonnis. Dat stond uitdrukkelijk in de veilingvoorwaarden. Z was daarvan dus op de hoogte. Hij mocht er dan ook niet zonder meer van uitgaan dat het wel goed zat.

Let op. Van een veilingkoper mag worden verwacht dat hij zich in zo’n geval realiseert dat er misschien (nog) geen sprake is van een onherroepelijke executoriale titel. Het is zijn verantwoordelijkheid om daar onderzoek naar te doen, door daar bijvoorbeeld nog eens expliciet naar te vragen bij de veilingnotaris.

Geen executoriale titel. Alles overziend, concludeert het Hof dat ook ten opzichte van Z geldt dat Y door de vernietiging van het vonnis nooit een executoriale titel heeft gehad op grond waarvan hij de onroerende zaak mocht veilen.

Niet beschikkingsbevoegd. Anders gezegd: Y was niet beschikkingsbevoegd. Beschikkingsbevoegdheid is een voorwaarde voor een geldige overdracht. X is dus inderdaad eigenaar van de grond gebleven.