BOER EN PRIVé - 11.05.2016

Privéclausule bij schenking van ouder aan kind, achteraf?

Verdeling. Henk en Irma zijn getrouwd in gemeenschap van goederen. Tot het gemeenschappelijk vermogen behoren enkele bankrekeningen. Als het huwelijk spaak loopt, moet het gemeenschappelijk vermogen worden verdeeld. Ieder van de (ex-)echtgenoten heeft recht op de helft van de waarde. Dus ook op de helft van de banksaldi.

Schenking blijft privé

Privéclausule. Irma is het daar niet mee eens. In de loop der jaren hebben haar ouders schenkingen gedaan voor in totaal € 160.000,-. De bedragen zijn weliswaar gestort op de gezamenlijke rekening, maar volgens Irma zijn deze schenkingen gedaan onder de werking van de ‘privéclausule’ (ook wel ‘uitsluitingsclausule’ genoemd). Dat betekent dat de € 160.000,- niet hoeft te worden verdeeld, maar uitsluitend toekomt aan Irma.

Wat zegt de wet? Het gemeenschappelijk vermogen omvat alle goederen van de echtgenoten die bij de aanvang van het huwelijk aanwezig waren, alsmede alle goederen die nadien tijdens het huwelijk zijn verkregen. Dit ongeacht op wiens naam deze goederen staan (onroerende zaken, auto’s, bankrekeningen, BV-aandelen). Uitgezonderd zijn goederen waarvan bij testament of bij schenking is bepaald dat ze privé blijven.

Schriftelijk vastgelegd. Voor de eerste jaren hebben de ouders bij de belastingaangifte voor het recht van schenking telkens schriftelijk verklaard ‘dat deze schenking is geschied onder het maken van een privatieve clausule’. Voor alle daarop volgende jaren hebben ze in een brief aan hun dochter verklaard dat ook alle toekomstige schenkingen aan haar niet in de huwelijksgemeenschap vallen. Deze brief is gedagtekend en door beide ouders van een handtekening voorzien. Irma denkt dat daarmee de zaak wel duidelijk is.

Wat heeft de rechter nu beslist?

Niet achteraf. Helaas voor Irma ziet de rechter dat anders. Wat betreft de schenkingen over de eerste jaren hebben de ouders inderdaad iedere keer schriftelijk verklaard dat de privéclausule van toepassing is. Maar dat is pas gebeurd bij de aangifte voor het schenkingsrecht, dus een aantal maanden nadat de schenking is gedaan. De wet zegt dat een privéclausule niet achteraf (na het doen van de schenking) kan worden bedongen.

Datum niet duidelijk. Wat betreft de latere schenkingen is het toegestaan dat in één verklaring schriftelijk wordt vastgelegd dat alle toekomstige schenkingen tot het privévermogen van de begiftigde (Irma) behoren. Dat hoeft dan niet steeds bij elke schenking te worden herhaald. Alleen is de rechter niet overtuigd van de datum die onder de brief staat. Want in de schenkingsakten die zijn opgesteld, wordt daar niet naar verwezen. De kans bestaat dat de brief pas in het zicht van de echtscheiding is opgesteld en met terugwerkende kracht is gedagtekend.

Hof. Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 16.03.2016 (GHARL:2016:2131) , geeft opdracht aan Irma om met andere middelen te bewijzen dat ook de latere schenkingen uitsluitend tot haar privévermogen behoren. Dat zal niet gemakkelijk zijn. Slaagt ze niet in dat bewijs, dan vallen alle gedane schenkingen in het gemeenschappelijk vermogen van Henk en Irma. Bij de verdeling heeft haar ex-echtgenoot recht op de helft.