Opgewekt vertrouwen door overheid niet beschaamd?

Wat geldt er voor de overheid? Overheden (bijv. de fiscus, enz.) zijn gebonden aan beginselen van behoorlijk bestuur. Dat zijn ongeschreven rechtsregels, die net zo bindend zijn als geschreven wetten. Een van die beginselen is het opgewekt vertrouwen. Als bij u als burger in alle redelijkheid het vertrouwen is gewekt dat de overheid zus of zo zal handelen ten aanzien van u, dan moet zij zich daaraan houden. Een woord is een woord.

Verschillende instanties. Als bouwondernemer kunt u te maken krijgen met meerdere overheidsinstanties, de Belastingdienst, de Arbeidsinspectie, het UWV, enz. Wat nu als een ambtenaar van de Arbeidsinspectie u onbevoegd een toezegging doet namens de Belastingdienst? Die vraag speelde er laatst bij het Gerechtshof Amsterdam, 27.01.2016 (GHAMS:2016:134) . Lees verder!

Opgewekt vertrouwen?

Wat speelde er? BV X bemiddelde tussen Bulgaarse en Hongaarse arbeiders en diverse ondernemers in de bouwsector in Nederland. Na een onderzoek door de Vreemdelingendienst en de Arbeidsinspectie werd BV X door de economische strafkamer veroordeeld omdat zij illegalen had tewerkgesteld. De Bulgaren en Hongaren waren niet zelfstandig werkzaam, maar bij BV X in dienstbetrekking. In eerste aanleg werd BV X veroordeeld tot betaling van een wederrechtelijk verkregen voordeel van € 168.000,-, maar in hoger beroep kwam BV X met het Openbaar Ministerie (OM) tot een schikking en werd het bedrag verminderd tot € 75.000,-.

Naheffingen. De Belastingdienst legde daarnaast naheffingsaanslagen loonbelasting over 2001 tot en met 2003 op aan BV X. Rechtbank Noord-Holland liet de naheffingsaanslagen intact. BV X ging in hoger beroep en herhaalde dat met de schikking het vertrouwen was gewekt dat de fiscus zou afzien van verdere belastingheffing.

Wat heeft de rechter beslist?

De inspecteur erkende dat de fiscus had toegezegd om te zullen terugtreden, maar dit vertrouwen was volgens de inspecteur niet door de Belastingdienst opgewekt maar door de Arbeidsinspectie. Het Hof besliste dat ook uitlatingen van een onbevoegde persoon, die moesten worden aangemerkt als een ‘bewuste standpuntbepaling’, onder omstandigheden konden leiden tot rechtens te honoreren vertrouwen.

Toerekenbaar. Dit was het geval als bij BV X de aan de inspecteur toerekenbare schijn was gewekt dat de uitlatingen mede namens de bevoegde inspecteur waren gedaan. Het Hof besliste vervolgens dat BV X in dit geval mocht aannemen dat de in de processen-verbaal neergelegde beslissing over het terugtreden door de Belastingdienst voor rekening van de inspecteur was gedaan. De inspecteur was hieraan gebonden. Het Hof verklaarde het hoger beroep van BV X gegrond en vernietigde de naheffingsaanslagen.

Altijd gebonden? Betekent dit nu dat u iedere ambtenaar aan elke uitlating kunt houden? Zover gaat het niet. Het moet gaan om een in redelijkheid op te wekken vertrouwen. Als een belastingambtenaar zegt dat u zonder achterlicht mag rijden, telt dat natuurlijk niet als u door een agent wordt aangehouden. Uw gezond verstand vertelt u wel waar de grens ligt. Onthoud dus goed wat er wordt gezegd en zorg dat u het zwart-op-wit krijgt.