Informeren van patiënt als een collega hem opereert

In opleiding. Patiënt Joris Dams werd met herniaklachten verwezen naar een neurochirurg die een operatie voorstelde. Wegens ziekte van deze neurochirurg werd Dams door een collega op de poli gezien om de operatie te bespreken. Vervolgens is hij geopereerd door een collega van de neurochirurg die zijn opleiding tot neurochirurg (onder supervisie van de neurochirurg) bijna had afgerond. Dams zag de operateur voor het eerst vlak voor de operatie, nadat hij al premedicatie had gehad. De operatie is zonder complicaties verlopen.

Geen bewijs. Omdat er later ook discussie ontstond over de plaats van de operatie zelf, wil Dams het gesprek dat hij met de neurochirurg op de poli had opgenomen als bewijs gebruiken en legt de transcriptie over in de procedure. De dictafoon lag (met het lampje aan) open op tafel, zodat patiënt thuis op zijn gemak het gesprek kon naluisteren. Dams was wel vergeten te vragen of de chirurg bezwaar had tegen de opname van het gesprek. De chirurg betwist daarom het stuk als bewijs.

Gebruik van transcriptie als bewijs

De tuchtrechter, 26.02.2015 (TGZREIN:2015:16) , vindt dat de transcriptie gebruikt kan worden, ook al is het bewijs onrechtmatig verkregen. De rechter oordeelt conform vaste rechtspraak: partijen hebben een algemeen maatschappelijk belang om hun stellingen aannemelijk te kunnen maken. Dit belang weegt zwaarder dan het belang van uitsluiting van dat (onrechtmatig verkregen) bewijs. Alleen als er sprake is van bijkomende omstandigheden waardoor toelating onredelijk zou zijn (bijv. ernstige privacyschending), is uitsluiting gerechtvaardigd. De rechter vindt dat hiervan niet is gebleken en staat de overgelegde transcriptie toe.

Andere operateur

Groggy. Wat betreft het uitvoeren van de operatie door een andere arts stelt het college vast dat Dams pas op de operatiekamer te horen kreeg dat de neurochirurg in opleiding zou opereren onder supervisie van de neurochirurg (die op dat moment niet aanwezig was). Dams had toen al premedicatie gehad.Volgens de tuchtrechter kon Dams op dat moment niet meer adequaat reageren. Kortom: Dams kon niet meer vragen om een operatie door de arts met wie hij eerder contact had gehad.

Dat wist je al eerder. De tuchtrechter overweegt dat de planning voor operaties meestal een week van tevoren vaststaat. Er was dus voldoende tijd geweest om met Dams te bespreken dat een andere arts de operatie zou uitvoeren. Dit ondanks het feit dat in de door de arts en/of het ziekenhuis aan de patiënt overhandigde folders staat dat de operatie door een andere arts kan worden uitgevoerd.

Overleg. Of patiënt deze folder nu heeft ontvangen of niet, dit ontslaat de behandelend arts niet van de plicht om dit van tevoren met de patiënt te bespreken. Dit geldt zeker als ruim van tevoren vaststaat dat hij de operatie niet zelf zal uitvoeren. Dit uitgangspunt (geïnformeerde toestemming) is ook opgenomen in de WGBO. Omdat de chirurg in zijn voorlichtende taak tekortgeschoten is, krijgt hij een waarschuwing.

Tip. Bespreek met patiënten dat volgens vaste regels het opnemen van gesprekken of maken van beeldmateriaal voorafgaand met de behandelaar moet worden afgestemd. Daarvoor is toestemming nodig van de op te nemen personen. Dat kan mogelijk helpen voorkomen dat achteraf gebleken onrechtmatig verkregen bewijs door de rechter alsnog wordt toegelaten in een juridische procedure.