GEBOUW EN GROND - 17.10.2014

Landbouwgrond zonder overdrachtsbelasting?

Erf en ondergrond

Wat speelde er bij een tuinder? Een tuinder kocht in 2008 een perceel tuinland met glasopstanden. Overdrachtsbelasting wilde hij niet betalen, er was immers een vrijstelling van toepassing.

Cultuurgrondvrijstelling in de wet. Het gaat dan om de ‘cultuurgrondvrijstelling’ (artikel 15 lid 1 onderdeel q WBRV). En die vrijstelling kreeg hij ook helemaal, of beter gezegd: bijna helemaal.

Wat vond de fiscus? De fiscus vond bij nader inzien dat de vrijstelling niet van toepassing was op een verhard erf dat dienst deed als verharde parkeerplaats.

Evenmin had hij recht op de vrijstelling voor de ondergrond van een schuur. Voor die twee percelen werd daarom een naheffingsaanslag overdrachtsbelasting opgelegd. De zaak belandde bij de rechter.

Haagse Gerechtshof

Parkeerplaats en schuurondergrond. Bij de rechter kreeg de ondernemer in eerste instantie gelijk. Het Haagse Hof was namelijk van oordeel dat de cultuurgrondvrijstelling ook van toepassing was op de verharde parkeerplaats en op de ondergrond van de schuur. Dit bleek volgens de rechter uit de wetsgeschiedenis.

Ook was volgens het Hof van belang dat alles (bedrijfsmatig) werd gebruikt binnen een agrarisch bedrijf en dat er geen sprake was van een verkrijging voor privédoeleinden of voor niet-landbouwdoeleinden. Daarop stapte de staatssecretaris (Belastingdienst) naar de hoogste rechter (de Hoge Raad).

Wat heeft de hoogste rechter beslist?

Hoge Raad. De Hoge Raad, 19.09.2014 (HR:2014:2696), dacht er duidelijk anders over dan het Hof. Volgens de hoogste rechter was de cultuurgrondvrijstelling in dit geval niet van toepassing op erf en schuurondergrond. Er was, aldus de Hoge Raad, simpelweg geen sprake van cultuurgrond als bedoeld in de wet.

Vruchtdragend. Cultuurgrond in de zin van deze bepaling moet daadwerkelijk vruchtdragend zijn. Dat het gebruik dat van die grond gemaakt wordt essentieel is voor de totale agrarische bedrijfsvoering (denk in het geval van een verharde parkeerplaats aan het parkeren van en het onderhoud aan landbouwvoertuigen en het laden en lossen van agrarische producten) is niet relevant!

Ondergrond van gebouwen

Geen cultuurgrond? Ook de ondergrond van gebouwen - hoe essentieel die ook kan zijn - is geen cultuurgrond.

Glastopstanden. Slechts de ondergrond van glasopstanden valt wel onder de vrijstelling. Een schuur is nu eenmaal geen glasopstand, aldus de Hoge Raad.

Ten slotte merkt de Hoge Raad op dat het niet voldoende is om van cultuurgrond te kunnen spreken als een perceel bedrijfsmatig ten behoeve van de landbouw wordt geëxploiteerd.

Naast dit vereiste blijft gelden dat er sprake moet zijn van cultuurgrond. De Hoge Raad gaf daarom de Belastingdienst uiteindelijk gelijk.