RUIMTELIJKE ORDENING - 19.09.2012

Planschadeovereenkomst niet tekenen, is dat slim?

Planschadeovereenkomsten

Afspraken over planschade. Sinds een aantal jaren is het gebruikelijk dat ontwikkelaars, bedrijven en burgers met gemeenten afspraken maken over planschade. De gemeente verleent planologische medewerking en de mogelijke planschade die ontstaat, wordt verhaald op de initiatiefnemer.

Let op. Het gaat hier om initiatieven die niet binnen het bestemmingsplan passen en waarvoor de gemeente een apart besluit moet nemen. Feitelijk is dit ook logisch: als door een bouwplan iemand anders schade lijdt, komt die schade niet voor rekening van de gemeente maar voor de initiatiefnemer van het bouwplan.

Wat speelde er onlangs bij de rechter?

Uitbreiding veehouderij. In een recente uitspraak van de Raad van State (LJN: BV1816) deed zich zo’n geval voor. Een agrariër met een veehouderijbedrijf wilde uitbreiden. Hij had een agrarisch bouwblok en wilde dat vergroten om sleufsilo’s en een extra mestopslag te realiseren. De gemeente wilde in principe wel meewerken aan een wijzigingsplan.

Planschadeovereenkomst. Omdat er mogelijk planschade voor omliggende burgers en bedrijven kon ontstaan, wilde de gemeente echter ook een planschadeovereenkomst met de veehouder sluiten. Zoals gezegd, is dit standaardpraktijk in de meeste gemeenten.

Agrariër weigert te tekenen. Nadat het ontwerp wijzigingsplan al ter visie had gelegen, weigerde de agrariër de overeenkomst te tekenen. Hij wilde zich niet verbinden om de kosten van planschade en van een op te stellen planschaderisicoanalyse op zich te nemen. Vervolgens weigerde het college van burgemeester en wethouders het wijzigingsplan voor de sleufsilo’s en de mestopslag definitief vast te stellen.

Wat zei de rechter? De Raad van State gaf de gemeente gelijk. Omdat het om een planologische wijziging ging die alleen voor de agrariër voordeel zou hebben, en omdat de gemeente de planschadekosten niet op een andere manier kon verhalen, vond de rechter de gemeente niet onredelijk.

Vergelijkbare gevallen. Het tekenen van een planschadeovereenkomst tussen gemeente en initiatiefnemer leidt in de praktijk vaker tot discussie. In deze uitspraak ging het over een agrariër, maar dit soort discussies speelt natuurlijk in veel vergelijkbare gevallen, en niet alleen in het buitengebied.

De essentie is dat het gaat om een planologische wijziging waar één ondernemer of burger voordeel van heeft. Diegene moet dan ook de mogelijke planschade betalen en niet de gemeente.

Wat is wijsheid?

Planschaderisicoanalyse. Het beperken van het risico op planschade en het voorkomen van discussie, is relatief eenvoudig. Dit kan door vooraf een planschaderisicoanalyse te laten uitvoeren. Dit kost weliswaar een paar duizend euro, maar zo’n analyse geeft meestal een duidelijk inzicht in het mogelijke planschadebedrag.

Bouwplannen aanpassen? En als het bedrag aan verwachte planschade te hoog is, kan in het uiterste geval het bouwplan nog tijdig aangepast worden.