IN DE KIJKER - 17.08.2012

Koopsom omzetten in geldlening

Baat het niet, dan ...

Omzetten in geldlening. Het gebeurt in de praktijk wel dat partijen een zaak willen over­dragen, maar dat de koper de koopsom niet kan of hoeft te voldoen. Dat wordt dan zo opgelost dat de verkoper afstand doet van betaling van de koopprijs, onder de verplichting voor de koper om eenzelfde bedrag in contanten schuldig te erkennen. Deze vorm van schuldvernieuwing noemen we ook wel ‘afstand om baat’.

Binnen concern. Een dergelijke constructie wordt wel toegepast bij de overdracht van een onroerende zaak of aandelen tussen partijen die tot hetzelfde concern behoren. De koper hoeft dan geen liquiditeiten aan te wenden of een finan­ciering aan te gaan om de koopprijs te betalen. Partijen lossen het onderling op door een overeenkomst van geldlening te sluiten.

Leningsovereenkomst

Het is aan te raden om de afspraken waaronder deze geldlening tot stand komt, schriftelijk vast te leggen. Dat kan in dezelfde notariële akte, maar ook in een apart contract.

Tip. Als de geldleningsbepalingen in de notariële akte zelf worden opgenomen, kan van de akte een zogenaamde ‘grosse’ worden afgegeven. Daarmee kan een deurwaarder eenvoudig de opeising van de lening in gang zetten.

Vastleggen? Doen! Als de voorwaarden waar­onder de geldlening is gesloten niet goed worden vastgelegd, kan er discussie ontstaan. Dat bleek onlangs nog eens in een zaak die voor Hof ­Leeuwarden speelde (LJN: BW3999).

Praktijkvoorbeeld

Bij een aandelentransactie bedroeg de koopsom € 50.000,-. De betaling van de koopprijs werd ge­regeld in de vorm van een afstand om baat. De lening werd niet schriftelijk vastgelegd. Op een gegeven moment eist de verkoper de lening op, maar de koper weigert tot terugbetaling over te gaan. De zaak komt voor de rechter. De koper bestrijdt dat hij € 50.000,- aan de verkoper schuldig is. Hij voert daar twee argumenten voor aan. In de eerste plaats stelt hij dat in de akte staat dat partijen ter zake van de koop en levering niets meer van elkaar te vorderen hebben.

Afstand om baat. De rechter maakt daar korte metten mee: doordat de verkoper afstand om baat heeft gedaan van de koopprijs, hebben partijen ten aanzien van de verkoop en levering inderdaad niets meer van elkaar te vorderen. Er is echter wel degelijk sprake van een geldlening.

De tweede pijl die de koper op zijn boog heeft, is dat er nooit een leningsovereenkomst is opgesteld. Hoe gaat de rechter daarmee om?

Bedoeling van partijen. Nu de lening nooit schriftelijk is vastgelegd, moet ervan worden uitgegaan dat partijen bedoeld hebben dat de overeenkomst van geldlening ligt besloten in dat wat partijen volgens de notariële akte zijn overeengekomen. Daarin staat dat de verkoper aan de koper een geldlening heeft verstrekt van € 50.000,-. Nu er geen termijn voor de terugbetaling is afgesproken, kan de verkoper bovendien direct nakoming eisen. De verkoper komt hier dus goed weg.

Van http://vastgoed.indicator.nl kunt u gratis een model: ‘Overeenkomst van geldlening’ downloaden (VG 16.14.05).