Is er een tolk in de zaal?

Tolkenvergoeding afgeschaft. Per 1 januari 2012 is de centrale vergoeding voor de tolk- en vertaaldiensten afgeschaft. Hierop is veel kritiek gekomen. Zo heeft de KNMG in haar standpunt hierover aangegeven dat de consequentie van deze afschaffing kán zijn dat u een patiënt zorg moet weigeren. Welke rechten en plichten spelen hier een rol en wat betekent dat voor u in de praktijk?

Informeren en verifiëren

Inlichten. In de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) staat uw informatieplicht. Als hulpverlener dient u uw patiënt op duidelijke wijze in te lichten. Hiermee bedoelt de wetgever dat u zich begrijpelijk moet uitdrukken.

Begrijpt u wat ik zeg? Daarnaast dient u zich er­­van te vergewissen dat de patiënt heeft begrepen wat u heeft gezegd. In artikel 40 van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) is geregeld dat u uw beroepsuitoefening zodanig regelt dat u verantwoorde zorg levert. Om aan deze wettelijke normen te voldoen, kon u een tolk inschakelen waarvan de kosten centraal werden vergoed. Dat gebeurde uiteraard als uw pa­­tiënt de Nederlandse taal onvoldoende machtig was om de in het kader van de behandelingsovereenkomst verstrekte informatie te begrijpen.

Goedwillende familie of kennissen

Professioneel werk. Het belang van een professionele tolk is groot. In de zogenaamde ‘veldnormen voor de inzet van tolken in de gezondheidszorg’, opgesteld op advies van de IGZ, staat dat kennissen, vrienden, familieleden of kinderen niet als tolk kunnen dienen (zie: http://www.tvcn.nl).

Bij vertalen is het belangrijk dat:

• de tolk onpartijdig is;
• er adequaat vertaald wordt wat de arts en de patiënt bedoelen;
• de vertrouwelijkheid van het gesprek gegarandeerd is.

Ingrijpend? Er hoeft niet altijd een professionele tolk ingeschakeld te worden. Het belang van een adequate vertaling neemt toe naarmate de informatie en de naar aanleiding daarvan te nemen beslissingen, ingrijpender zijn voor de patiënt.

Wat zijn de gevolgen voor u?

Risico. Wat als een patiënt zonder professionele tolk op het spreekuur verschijnt en aangeeft geen professionele tolk te kunnen betalen? U kunt dan in de positie worden gebracht dat u de eerdergenoemde wetgeving en veldnorm overtreedt. Aldus ook de KNMG in haar standpunt van 10 november 2011 hierover. Daarmee loopt u het risico van een tuchtrechtelijke maatregel!

Praktisch. Wat als de patiënt geen professionele tolk kan betalen? Zolang er geen oplossing is, in de vorm van bijvoorbeeld vergoeding door de zorgverzekeraar, is het in de praktijk aan te raden zo veel mogelijk met een zogenaamde ‘informele tolk’ te werken. Dat wil zeggen: een familielid, vriend of kennis van de patiënt. En bij twijfel vanwege de gebrekkige communicatie, ligt een snellere doorverwijzing of meer onderzoek voor de hand. Wees u steeds bewust van de nadelen en de risico’s op het gebied van de geheimhouding en de kwaliteit van de vertaling, al dan niet ingegeven door emotionele betrokkenheid. Let op. Laat, behoudens in noodsituaties, nooit een minderjarige tolken!