UW RAADSMAN - 29.02.2012

Nieuws over vruchtgebruik en blote eigendom

Blote eigendom

Fiscaal voordeel. Het grote voordeel van de overdracht van het eigendom waarbij de ouders het vruchtgebruik hebben, is een fiscaal voordeel. Dat voordeel komt aan het licht als de langstlevende ouder overlijdt. Op dat moment wordt het blote eigendom van de kinderen (waarbij zij dus wél eigenaar van de woning zijn, maar er zelf geen gebruik van kunnen maken) ineens hun volle eigendom. Deze waardeaangroei van de blote eigendom naar de volle eigendom én de tussentijdse waardestijging van het huis was bij de kinderen niet belast met erfbelasting.

Een voorbeeld.Jos heeft in 1996 de blote eigendom van zijn woning overgedragen aan zijn zoon Jan. De waarde van de woning was toen € 400.000,-. Jan koopt de woning voor de blote eigendomswaarde. Deze waarde wordt bepaald door het vruchtgebruik van Jos te berekenen en af te trekken van de waarde van de woning. Dat gaat als volgt:

Jos was 63 jaar. De Successiewet geeft daarvoor een factor 10. Deze wordt vermenigvuldigd met een vaste rente van 6%. Dus € 400.000,- x 6% x 10 = € 240.000,-. De overdracht van de blote eigendom kost Jan € 400.000,- -/- € 240.000,- = € 160.000,-.

Jos overlijdt in mei 2010, 76 jaar oud. Het huis is dan € 600.000,- waard en de factor volgens de Succesiewet is dan 5. De waarde van het vruchtgebruik is dan € 600.000,- x 6% x factor 5 = € 180.000,-. De blote eigendomswaarde van Jan is dan (€ 600.000,- -/- € 180.000,- =) € 420.000,-.

De waarde van het woonhuis is dus met € 200.000,- gestegen en dat van de blote eigendom met € 260.000,-. In totaal € 460.000,- waarover Jan geen erfbelasting hoeft te betalen.

Die vlieger gaat niet meer op

Meer belasting. Vanaf 2010 heeft de fiscus hier een stokje voor gestoken. Voortaan wordt de waardestijging en -aangroei belast als een erfrechtelijke verkrijging. Op deze verkrijging mag wat destijds voor de blote eigendom is betaald plus een rente van 6% per jaar, in mindering worden gebracht.

Voor Jan betekent dit dat hij op zijn belaste verkrijging van € 460.000,- € 160.000,- x 6% x 14 jaar = € 134.400,- in mindering mag brengen. Hij moet dan over € 325.600,- erfbelasting betalen.

Dan maar een andere oplossing

Terug. Veel mensen kozen ervoor om deze constructie terug te draaien óf de woning geheel over te dragen aan het kind en deze te gaan huren.

Overgangsregeling. Inmiddels heeft de staatssecretaris aangegeven dat er voor bestaande situaties van voor 2010 een overgangsregeling komt.

Voortaan mag er bij het overlijden van de ouder weer worden uitgegaan van de waarde van de woning destijds, vermeerderd met de waardestijging vanaf 1 januari 2010 tot het moment van overlijden.

Voor Jan betekent dit dat alleen de waardestijging van de woning vanaf 1 januari 2010 tot mei 2010 meetelt voor de berekening van de erfbelasting. Hiervan zal geen of nauwelijks sprake zijn, dus Jan is geen erfbelasting verschuldigd!

Tip. Staat de aanslag al onherroepelijk vast? Dan kan deze op verzoek toch worden verminderd!

Tip. De overgangsregeling geldt ook voor die gevallen waarbij het vruchtgebruik is omgezet in een huurovereenkomst.