DAT OVERKOMT U TOCH NIET? - 26.01.2012

Neem je de BMW of de speedboot?

Uitsluitingsclausule en echtscheiding

De uitsluitingsclausule. Zo’n clausule moet er­­voor zorgen dat goederen en geld niet in de ge­­meen­­schap van goederen vallen waarin de begunstigde is getrouwd. Deze clausule wordt vooral gebruikt wanneer iemand niet wil dat wat hij nalaat of schenkt aan zijn kinderen, moet worden gedeeld als ze gaan scheiden.

Hoe? Een uitsluitingsclausule moet worden opgenomen in het testament of bij de schenking, bijv. in een schenkingsakte. Tip. Laat u zo’n akte niet maken? Dan kunt u dit bij de schenking zelf aangeven, bijv. als omschrijving bij de overboeking.

Vastleggen. Het kind moet wél een goede administratie bijhouden van de erfenis of de schenking, bijv. met een bankrekening op eigen naam. Zo kan hij aantonen wat hij ervan heeft gekocht.

Echtscheiding. De werking van de uitsluitingsclausule is vooral van belang wanneer het huwelijk eindigt door echtscheiding. Dan zorgt deze ervoor, mits dus goed geadministreerd, dat het geërfde en/of het geschonken vermogen niet gedeeld hoeft te worden met de ex.

Die zijn van mij! Dan eindigt het huwelijk in een echtscheiding. Maurice heeft van de erfenis een BMW en een speedboot gekocht. Hij vindt dat die dus buiten de verdeling van de gemeenschap moeten blijven. Vanwege de uitsluitingsclausule is het immers zijn privébezit. Waarom viel dit tegen?

Bewijzen! Maurice kon niet meer aantonen dat hij de BMW en de speedboot van het geërfde geld heeft betaald. Het Hof vindt daarom dat de BMW en de speedboot ‘gewoon’ in de gemeenschap van goederen vallen. Kortom: het is kiezen én delen.

Uitsluiting en overlijden

Keerzijde. De uitsluitingsclausule heeft ook een keerzijde. Die doet zich voor als het huwelijk eindigt door overlijden. Immers, het vermogen blijft dan privévermogen en wordt niet gedeeld door een gemeenschap van goederen.

Voorbeeld. Stel dat Maurice het geërfde vermogen wél gescheiden had geadministreerd en dit ver­­mogen ca € 1 miljoen bedroeg. In plaats van te scheiden, overlijdt hij. Zijn nalatenschap bedraagt € 1 miljoen. Zijn echtgenote heeft een vrijstelling voor de erfbelasting van € 603.600,- en moet dus over het meerdere ad € 396.400,- ruim € 67.000,- erfbelasting betalen.

Hoe voorkomen? De vader had dit kunnen voorkomen door een versoepeling bij de uitsluitingsclausule op te nemen: het onder de uitsluitingsclausule geërfde of verkregen vermogen mag wel gedeeld worden wanneer het huwelijk van het kind eindigt door overlijden van het kind en/of wanneer er ook kinderen uit dit huwelijk zijn geboren.

Voordeel. Als deze versoepeling hier van toepassing was geweest, was het vermogen bij overlijden van Maurice € 500.000,-. Dit bedrag valt geheel onder de vrijstelling van de echtgenote waardoor zij geen erfbelasting hoeft te betalen.

Wilt u zo’n clausule opnemen? Een uitsluitingsclausule voorkomt dat het geërfde of geschonken vermogen gedeeld moet worden bij echtscheiding. Mag het geërfde of geschonkene wat u betreft wél gedeeld worden bij overlijden, dan kunt u deze versoepeling toevoegen. U kunt dit ook later nog wijzigen in uw testament. Als het om een schenking gaat, moet u het meteen goed doen.