NOTARIS - 29.04.2009

Erft de langstlevende echtgenoot?

Zonder testament. Wettelijk geldt als uitgangspunt dat de langstlevende echtgenoot en de kinderen ieder voor een gelijk deel erfgenaam zijn na het overlijden van de partner. Als er geen testament is, regelt de wet hoe de verdeling van de erfenis moet. Wettelijke regel is dan dat de gehele nalatenschap toebedeeld moet worden aan de langstlevende echtgenoot.

Met testament. De ene echtgenoot kan door de andere echtgenoot onterfd worden. Maar dat kan alleen gebeuren als dat in een testament is bepaald. In tegenstelling tot de kinderen heeft de langstlevende echtgenoot die onterfd is, géén recht op een ‘legitieme portie’: een gedeelte van het wettelijk erfdeel waar de kinderen aanspraak op kunnen maken als ze onterfd zijn.

Wat is een ‘testament’?

Een ‘testament’ is een notarisakte waarin de persoon die het testament opmaakt, zijn ‘uiterste wil’ vastlegt. Die uiterste wil heeft in de meeste gevallen te maken met het antwoord op de vraag wat er met het vermogen van de erflater moet gebeuren na zijn overlijden. Maar er kunnen ook andere zaken in een testament worden geregeld. Daarover in een volgend artikel in Tips & Advies Bouw meer.

Hoe kan ik een testament opvragen? Een kopie van een testament kan worden opgevraagd bij de notaris. Daarvoor zal echter moeten worden aangetoond dat men belanghebbende is én dat de testateur (degene die het testament heeft opgemaakt) is overleden. Om een en ander te kunnen bewijzen, zal aan de notaris moeten worden overhandigd:

• een bewijs van overlijden van de testateur;

• een geldig legitimatiebewijs van de persoon die het testament opvraagt.

Wie is ‘belanghebbende’? Een belanghebbende bij een testament kan een (direct) familielid zijn. Op basis van de gegevens die blijken uit de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) kan de notaris onderzoeken of de persoon die het testament opvraagt, ook daadwerkelijk een belanghebbende is.

Welke rechten gelden altijd?

Rechten die de langstlevende altijd heeft. De langstlevende echtgenoot die onterfd is, heeft wél enkele andere rechten waar een beroep op kan worden gedaan. We noemen ze hierna voor u op.

Gebruik woning, enz. De langstlevende echtgenoot heeft áltijd het recht om gedurende een periode van zes maanden na het overlijden van de echtgenoot de woning en de daarbij behorende inboedelgoederen te gebruiken. Gedurende die periode kan de langstlevende echtgenoot niet door de erfgenamen uit huis worden gezet en hoeft hij/zij ook geen inboedelgoederen af te staan.

Wat van de erfgenamen opeisen? Vóór de afloop van de eerste periode van zes maanden kan de langstlevende echtgenoot van de erfgenamen het levenslange recht van vruchtgebruik opeisen van de woning en de inboedelgoederen. Dit recht van vruchtgebruik komt de langstlevende altijd toe, óók al heeft hij/zij zelf voldoende vermogen om daarin te voorzien. Het recht van vruchtgebruik moet worden gevestigd bij notariële akte en de erfgenamen zijn wettelijk verplicht om eraan mee te werken.

Overig vermogen. Ook kan de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik opeisen van al het overige vermogen van de nalatenschap (geld, goederen), maar daarvoor zal de langstlevende moeten kunnen aantonen dat hij/zij het vruchtgebruik van het overige vermogen nodig heeft om in zijn/haar levensonderhoud te voorzien.