MAATSCHAP - 27.06.2008

Exit maatschap en firma: wat krijgen we nu?

Wat komt? De meeste ondernemers in de agrarische sector die samenwerken doen dat in een maatschap of firma. Fiscaal is dat verreweg het meest voordelig. Maar de rechtsvormen maatschap (en ook firma) zijn inmiddels meer dan 150 jaar oud en dus sterk verouderd. Tijd voor iets heel nieuws vond de wetgever. Dat bleek niet zo gemakkelijk. Na talloze jaren uitstel en vertraging heeft minister Hirsch Ballin van Justitie gezegd ernaar te streven (maar ook niet meer dan dat!) dat de nieuwe regeling per 1 januari 2009 in werking zal treden. Wat te doen? Hoe speelt u hierop in?

Oud voor nieuw. In het nieuwe wetsvoorstel verdwijnen de maatschap en de firma. Daarvoor in de plaats komen de OV (openbare vennootschap), de NOV (niet-openbare vennootschap) en de OVR (openbare vennootschap met rechtspersoonlijkheid). Vooral voor ondernemers die op dit moment een maatschap hebben (met daarbij aansprakelijkheid van alle maten voor gelijke delen) en die vanaf 2009 een OV zullen hebben (met daardoor hoofdelijke - dus totale - aansprakelijkheid) verandert er veel. Er komt nauwelijks overgangsrecht. Dus ‘als op 1 januari 2009 het vuurwerk de lucht in gaat’, zit u meteen in het nieuwe stelsel of u wilt of niet!

Maatschap of firma

Wat speelt nu al vaak? Zonder het te beseffen, zijn veel agrarische ondernemers reeds nu hoofdelijk aansprakelijk omdat zij geen maatschap maar een firma hebben! Dat is met name het geval voor ondernemers die hun onderneming een naam hebben gegeven. Dat kan een benaming van het bedrijf zijn (‘De Witte Koe’, ‘De Lachende Tomaat’), maar ook de aanduiding ‘Varkensbedrijf Familie Jansen’ is al een ‘gemeenschappelijke naam’.

Tip. Bankrekeningen horen niet op naam van de maatschap. Beter is een en-ofrekening. Daarmee kunt u een ‘gemeenschappelijke naam’ voorkomen.

Hoezo rechtspersoonlijkheid? De maatschap en de firma hebben op dit moment geen eigen juridische rechtspersoonlijkheid (= ‘zelfstandig drager van rechten en plichten’). De maten - en niet de maatschap zelf - kopen en verkopen. Een van de meest in het oog springende veranderingen is de mogelijkheid voor de maten of vennoten - als ze dat wensen - een openbare vennootschap rechtspersoonlijkheid te laten krijgen. Dit geldt trouwens ook voor de vernieuwde commanditaire vennootschap. Hierdoor wordt het samenwerkingsverband min of meer zelfstandig.

Let op. Bij de OVR is (anders dan bij de Besloten Vennootschap (BV) geen sprake van een beperking van de aansprakelijkheid van de vennoten. In de OV en de OVR is iedereen voor alle verplichtingen van de onderneming aansprakelijk.

Fiscale aspecten

De OVR zelf zal - net als de maatschap nu - fiscaal niet aangeslagen worden voor de inkomsten- en vennootschapsbelasting. Bezittingen en schulden, alsmede opbrengsten en uitgaven, worden dan direct toegerekend aan de vennoten. Dit is ook het geval als u voor de OV met rechtspersoonlijkheid (OVR) kiest. Fiscaal wordt de onderneming dan nog steeds voor rekening en risico van de vennoten gedreven, zodat de vennoten - mits zij aan de voorwaarden voldoen - aanspraak kunnen maken op de ondernemingsvoordelen zoals de zelfstandigenaftrek en de MKB-winstvrijstelling. Zodra de kogel door de kerk is en het wetsvoorstel definitief is aangenomen, komen we hierop terug.